| มือจับ | น. ส่วนที่ทำไว้สำหรับจับเวลาเปิดปิดประตูหรือในการใช้งานอื่น ๆ เป็นต้น เช่น มือจับประตูรถยนต์ มือจับกบไสไม้ มือจับลิ้นชัก. |
| กระดอม | น. ชื่อไม้เถาเนื้ออ่อนชนิด Gymnopetalum chinense (Lour.) Merr. ในวงศ์ Cucurbitaceae เถา ๕ เหลี่ยม มีมือจับ ผล ๑๐ เหลี่ยม สุกสีส้ม มีรสขม ใช้ทำยาได้, ขี้กาดง หรือ ขี้กาเหลี่ยม ก็เรียก. |
| กราด ๓ | (กฺราด) น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้ประกอบกับเรือ, บางถิ่นเรียกว่า กรีด หรือ เรือกรีด, เวลาจับสัตว์นํ้าใช้แจวไปตามฝั่งคลองหรือแม่นํ้า โดยให้ไม้สำหรับกรีดนั้นระไปในนํ้า. |
| กรีด ๑ | (กฺรีด) น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง. (ดู กราด ๓). |
| ก่อง ๓ | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้ในจังหวัดหนองคาย ทำด้วยตาข่าย ซึ่งด้านหนึ่งติดกับลำไม้ไผ่คล้ายธง ทิ้งชายด้านหนึ่งลงไปในนํ้า มุมหนึ่งถ่วงด้วยหิน และอีกมุมหนึ่งมีเชือกโยงมาบนเรือ ลากติดไปกับเรือ พอรู้ว่าปลาติดตาข่ายก็สาวเชือกขึ้นมา. |
| กะดุ้ง | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง รูปร่างคล้ายยอยก, เรียกเป็นสามัญว่า สะดุ้ง. |
| กะต้ำ | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าตามริมฝั่งชนิดหนึ่ง ใช้เฝือกกั้นด้านข้าง ๒ ด้านเป็นคอก ด้านหน้ามีประตูผูกเชือกชักขึ้นลงได้ ด้านหลังชิดตลิ่ง ใช้ตลิ่งเป็นที่กั้น ในคอกสะด้วยกิ่งไม้และโปรยเหยื่อเพื่อล่อให้ปลาเข้าไป, ต้อน ก็เรียก. |
| กะบัง ๒ | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้เสาหรือไม้ลำปักทางซ้ายและทางขวาเรียงกันเป็นลำดับ แล้วเอาเฝือกขนาบกับเสาทั้ง ๒ ข้างอย่างเดียวกับจิบ แต่ระหว่างกลางทำร้านซึ่งสานด้วยไม้ไผ่ตลอดเป็นทางเพื่อให้ปลาเสือกตัวขึ้นแล้วเลื่อนตกลงไปในถุงอวนหรือตาข่ายที่ดักไว้ปลายทาง ต้องจับในเวลาที่นํ้าไหลเชี่ยว, กะบังรังเฝือก ก็ว่า. |
| กะวะ ๑ | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง สำหรับใช้ไสรุนกุ้งรุนเคยตามชายฝั่งแม่นํ้า ลำคลอง หรือทะเล รูปคล้ายสวิง มีถุงตาข่ายอย่างละเอียด. |
| กะหูด | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ไผ่ รูปร่างคล้ายกรวย ปากกว้างคล้ายแตร ตอนปากมีงาแซงเพื่อมิให้ปลาหนีออกมา ใช้ในท้องที่จังหวัดจันทบุรี. |
| กัด ๒ | น. เครื่องมือจับปลาทะเลชนิดอวน. |
| กัดลาก | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง. (ดู อวนลาก). |
| กัดวาง | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง. (ดู อวนลอย). |
| เกริ่น ๒ | (เกฺริ่น) น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ไผ่ผ่าเป็นซีก ๆ ผูกด้วยหวายให้ติดกันเป็นแผง, ปัจจุบันเรียกว่า เฝือก. |
| ขี้มือ | น. เหงื่อไคลหรือสิ่งสกปรกที่ติดอยู่ตามมือทั้งที่มองเห็นและมองไม่เห็น, คราบหรือรอยเปื้อนที่ติดสิ่งใดสิ่งหนึ่งเนื่องจากถูกมือจับ เช่น เสื้อตัวนี้เพิ่งซักมาใหม่ ๆ จับกันหลายคนจนเปื้อนขี้มือดำไปหมดแล้ว. |
| เขน ๑ | น. เครื่องปิดป้องศัสตราวุธ รูปกลมคล้ายกระทะ ทำด้วยโลหะ ด้านหลังมีห่วงสำหรับสอดแขนและมือจับ มักใช้คู่กับดาบหรือหอก. |
| คอน | เหยียดแขนข้างหนึ่งแล้วเอามือจับปลายของที่หนักยกขึ้น. |
| จับมือถือแขน | ก. ฉวยโอกาสล่วงเกินหญิงด้วยการจับมือจับแขนในเชิงชู้สาว. |
| จับไม้จับมือ | ก. จับมือจับแขนแสดงความสนิทสนม. |
| จำนับ | (จำหฺนับ) ก. จับ, อาการที่ใช้มือจับต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกำไว้ยึดไว้, ใช้ จำหนับ ก็มี. |
| จำหนับ ๑ | ก. อาการที่ใช้มือจับต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกำไว้ยึดไว้, ใช้ จำนับ ก็มี. |
| จิบ ๒ | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้เสาหรือไม้ลำปักทางซ้ายและทางขวาเรียงกันเป็นลำดับ แล้วเอาเฝือกขนาบกับเสาทั้ง ๒ ข้างอย่างเดียวกับกะบัง แต่ระหว่างกลางเอาอวนลงกางกั้นให้ปลาเข้าถุงอวน จับเมื่อเวลานํ้าไหลอ่อน ๆ. |
| เชงเลง | น. เครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่ง ทำด้วยซีกไม้ไผ่มัดด้วยหวาย รูปคล้ายขวด. |
| ดิ้ว | ไม้ถือมีลักษณะแบนหนาหรือกลม เป็นท่อนยาวประมาณ ๑ ศอก ด้านมือจับมีเชือกร้อยสำหรับคล้องข้อมือ มีไว้ถือป้องกันตัว. |
| ต้อน ๒ | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าตามริมฝั่งชนิดหนึ่ง ใช้เฝือกกั้นด้านข้าง ๒ ด้านเป็นคอก ด้านหน้ามีประตูผูกเชือกชักขึ้นลงได้ ด้านหลังชิดตลิ่ง ใช้ตลิ่งเป็นที่กั้น ในคอกสะด้วยกิ่งไม้และโปรยเหยื่อเพื่อล่อให้ปลาเข้าไป, กะตํ้า ก็เรียก. |
| บานบุรีม่วง | ชื่อไม้เถาชนิด Saritaea magnifica (W. Bull) Dugand ในวงศ์ Bignoniaceae ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อยเป็นคู่ ระหว่างใบย่อยมีมือจับ ดอกสีม่วงชมพู ภายในหลอดดอกสีเหลือง, ม่วงมณีรัตน์ ก็เรียก. |
| เม็ดมะยม | ปุ่มมีลักษณะเป็นพู ๆ โดยรอบคล้ายลูกมะยม สำหรับมือจับปิดเปิดประตูตู้หรือลิ้นชัก. |
| ไม้คมแฝก | น. อาวุธชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้เนื้อแข็ง ลักษณะเป็นท่อนยาวประมาณ ๑ ศอก ปลายหน้าตัดมีลักษณะเป็นเหลี่ยมอย่างขนมเปียกปูน ด้านมือจับจะลบเหลี่ยมออกและมีเชือกร้อยสำหรับคล้องข้อมือจับ. |
| ไม้สั้น | น. เครื่องต่อสู้ป้องกันตัวในการเล่นกระบี่กระบอง เป็นท่อนไม้ขนาดสั้น ๆ ปลายด้านหนึ่งมีห่วงสำหรับสอดแขนเข้าไปถึงข้อศอก ปลายอีกด้านหนึ่งมีไม้หลัก ๒ อัน อันในสำหรับมือจับ อันนอกเป็นเครื่องป้องกันในเวลาต่อสู้, ตรงข้ามกับ ไม้ยาว ซึ่งได้แก่พลองเป็นต้น. |
| ลง | เอาเครื่องมือจับสัตว์นํ้าวางขึง หรือปัก เพื่อจับสัตว์นํ้า เช่น ลงข่าย ลงลอบ ลงอวน ลงเบ็ด |
| สว่าน | (สะหฺว่าน) น. เครื่องมือช่างไม้ปลายเป็นเกลียวแหลมสำหรับเจาะไช มี ๒ ชนิด คือ ชนิดหนึ่งเป็นเหล็กปลายเป็นเกลียวแหลมในตัวสำหรับเจาะไชสิ่งเล็ก ๆ หรือบาง ๆ อีกชนิดหนึ่งมีรูปร่างคล้ายลูกดาล ๒ อันต่อกัน ปลายด้านบนมีแป้นสำหรับมือกด ตรงกลางมีที่สำหรับมือจับหมุนให้ดอกสว่านซึ่งสวมติดกับปลายอีกด้านหนึ่งเจาะไชสิ่งที่ค่อนข้างใหญ่หน้าหนา. |
| สะดุ้ง ๒ | น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง รูปร่างคล้ายยอยก, อีสานเรียก กะดุ้ง. |
| สุ่ม ๑ | น. เครื่องมือจับปลาชนิดหนึ่ง มักสานด้วยไม้ไผ่เป็นตา ๆ ลักษณะคล้ายทรงกระบอก ด้านบนสอบเข้า มีช่องให้มือล้วงลงไปได้ เรียกว่า สุ่มปลา |
| หยิบ | ก. เอานิ้วมือจับขึ้น. |
