| เกล็ดข้าวเม่า | <i>ดู ข้าวเม่า ๒</i>. |
| ขว้างข้าวเม่า | น. ประเพณีอย่างหนึ่ง เอามะพร้าวทั้งผลโยนไปยังที่เขากำลังทำข้าวเม่ากันอยู่ เพื่อแสดงว่าเอามะพร้าวมาขอแลกข้าวเม่าไปกินบ้าง. |
| ข้าวเม่า ๑ | น. ข้าวเปลือกข้าวเหนียวที่ยังไม่แก่จัดเอามาคั่วแล้วตำให้แบน, ข้าวเม่าที่เอามาคั่วให้กรอบ เรียกว่า ข้าวเม่าราง, ข้าวเม่ารางทอดแล้วใส่เครื่องปรุง มีกุ้งแห้งทอด ถั่วลิสงทอด เต้าหู้หั่นทอด เรียกว่า ข้าวเม่าหมี่. |
| ข้าวเม่าทอด | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ใช้ข้าวเม่าตำคลุกกับมะพร้าวและน้ำตาลปึกหุ้มกล้วยไข่สุก แล้วชุบแป้งทอดเป็นแพ ๆ. |
| ข้าวเม่า ๑ | <i>ดูใน ข้าว</i>. |
| ข้าวเม่า ๒ | น. ชื่อปลาทะเลและปลานํ้าจืดหลายชนิด ในสกุล <i> Ambassis</i> วงศ์ Ambassidae หรือมีผู้รวมไว้กับวงศ์ Centropomidae เป็นปลาขนาดเล็ก ยาวได้ถึง ๑๕ เซนติเมตร ลำตัวแบนข้าง ค่อนข้างใส ก้านครีบแข็ง แหลม และมักชี้กางทำให้ทิ่มตำเมื่อจับต้อง ยังพบมีผู้เรียกปลาทะเลชนิด <i> Ephippus orbis</i> Bloch ในวงศ์ Ephippidae และปลานํ้าจืดในสกุล <i> Chela</i> วงศ์ Cyprinidae ว่า ปลาข้าวเม่า ด้วย, สำหรับปลาในวงศ์ Ambassidae เกล็ดข้าวเม่า หรือ แป้น ก็เรียก. |
| คว่ำข้าวเม่า | ก. ล้มหน้าคว่ำลงอย่างไม่เป็นท่า. |
| เม่า ๑ | น. เรียกข้าวเปลือกข้าวเหนียวที่ยังไม่แก่จัดเอามาคั่วแล้วตำให้แบน ว่า ข้าวเม่า, ข้าวเม่าที่เอามาคั่วให้กรอบ เรียกว่า ข้าวเม่าราง นิยมกินกับน้ำกะทิ, ข้าวเม่ารางทอดแล้วใส่เครื่องปรุง มีกุ้งแห้งทอด ถั่วลิสงทอด เต้าหู้ทอด กระเทียมเจียว น้ำตาล เกลือ เรียกว่า ข้าวเม่าหมี่, ข้าวเม่าที่พรมน้ำเกลือให้นุ่มคลุกกับมะพร้าวขูดแล้วโรยน้ำตาลทราย เรียกว่า ข้าวเม่าคลุก นิยมกินกับกล้วยไข่, ข้าวเม่าผสมน้ำตาล มะพร้าวขูด พอกกล้วยไข่ ชุบแป้งทอดน้ำมันให้ติดกันเป็นแพแล้วโรยด้วยแป้งทอด เรียกว่า ข้าวเม่าทอด. |
| เม่า ๒ | น. เรียกปลวกทุกชนิดในระยะที่มีปีกเพื่อบินออกผสมพันธุ์ ลำตัวขนาดแตกต่างกันไปแล้วแต่ชนิด ยาวตั้งแต่ ๐.๕-๒.๗ เซนติเมตร มีปีก ๒ คู่ยาวกว่าลำตัว เหมือนกันทั้งรูปทรงและเส้นปีก เมื่อพับปีก ปีกจะแบนราบไปตามลำตัวด้านหลัง เมื่อผสมพันธุ์แล้วสลัดปีกและเฉพาะตัวเมียจะไปสร้างรังใหม่ ว่า แมลงเม่า. |
| เม้า | น. ปีเถาะ, เขียนเป็น เหมา ก็มี เช่น ปีโถะหนไทกดดเหมา (จารึกสยาม). |
| เม้าเค้า | ว. ลักษณะหน้าที่งอกหัก. |
| แมลงเม่า | <i>ดู เม่า ๒</i>. |
| หมากเม่า, หมากเม่าควาย | น. ชื่อไม้ต้นชนิด <i>Antidesma velutinosum</i> Blume ในวงศ์ Euphorbiaceae. |
| กระเบื้อง ๑ | ลักษณนามเรียกจำนวนข้าวเม่าเป็นต้นที่คั่วครั้งหนึ่ง ๆ เช่น ข้าวเม่ากระเบื้องหนึ่ง งา ๒ กระเบื้อง. |
| กระยาสารท | (-สาด) น. ขนมทำด้วยถั่วงาและข้าวเม่าข้าวตอกกวนกับนํ้าตาล แต่เดิมนิยมทำเฉพาะในเทศกาลสารท. |
| คอบ ๑ | ก. ครอบ, รักษา, ครอบงำ, ครอบครอง, เช่น พระเม้านอระเนิ้งคอบ เรียมทุกข์ เทือนี้ (หริภุญชัย). |
| ชะมด ๔ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเม่า มะพร้าวขูด และน้ำตาล กวนให้เข้ากัน ปั้นเป็นก้อนกลมแบน ชุบด้วยแป้งข้าวเจ้าแล้วทอดน้ำมัน. |
| แป้น ๒ | น. ชื่อปลาทะเลหรือปลานํ้ากร่อยในสกุล <i> Leiognathus, Secutor</i> และ <i> Gazza</i> วงศ์ Leiognathidae ส่วนใหญ่เป็นปลาขนาดเล็ก ลำตัวป้อม แบนข้างมาก มักมีสีเงินหรือสีเนื้อ อาจพบเป็นชื่อเรียกปลาข้าวเม่าในสกุล <i> Ambassis</i> วงศ์ Ambassidae ด้วย. |
| แพ | ลักษณนามเรียกของที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ธูป ๓ แพ ข้าวเม่าทอด ๒ แพ. |
| โยง ๒ | ก. เอาไม้แซะข้าวให้สุกทั่วกัน, ทำให้โหย่ง, คุ้ย, เช่น โยงข้าว โยงข้าวเม่า. |
| ราง ๒ | ก. คั่วข้าวเม่าให้กรอบ, เรียกข้าวเม่าที่เอามาคั่วให้กรอบ ว่า ข้าวเม่าราง. |
| สามเกลอ | ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยมะพร้าว ข้าวเม่า น้ำตาล กวนเข้าด้วยกันแล้วปั้นเป็นก้อน ร้อยด้วยตอกให้ติดกัน ๓ ก้อน ชุบแป้งแล้วนำไปทอด. |
| เหมา ๒ | (เหฺมา) น. เม้า คือ ปีเถาะ. |
