กลองยาว | น. ชื่อกลองชนิดหนึ่ง ตอนหน้าใหญ่ ตอนท้ายมีลักษณะเรียวแล้วบานปลายเป็นรูปดอกลำโพง ขึ้นหนังหน้าเดียว ใช้ตีด้วยมือ วงกลองยาววงหนึ่งจะใช้กลองหลายลูกก็ได้, กลองเถิดเทิง ก็เรียก. |
ข้างกบ | น. ผนังคูหา ๒ ข้างของช่องประตูและหน้าต่าง อยู่ตอนหน้าของกรอบเช็ดหน้า |
ค้าน | ก. แย้งกัน เช่น ข้อความตอนหน้ากับตอนหลังค้านกัน, กล่าวแย้งไม่เห็นด้วย |
ตะโกก ๑ | น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดกลางหลายชนิดและหลายสกุล ในวงศ์ Cyprinidae หัวค่อนข้างแหลม ลำตัวยาวเรียว แบนข้างเล็กน้อย ครีบหลังมีก้านครีบตอนหน้าแข็ง ยาวคล้ายเงี่ยง พื้นลำตัวด้านหลังและครีบสีเทาอมฟ้า ส่วนอื่นสีเงิน ที่สำคัญได้แก่ชนิดในสกุล Cyclocheilichthys เช่น ชนิด C. enoplos (Bleeker), C. armatus (Valenciennes)สกุลอื่น ๆ เช่น ชนิด Cosmochilus harmandiSauvage, Albulichthys alburoides (Bleeker). |
ทุงงะ | น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดกลางชนิด Neolissochilus dukai (Day) ในวงศ์ Cyprinidae ลำตัวยาวเรียว แบนข้าง ปากเล็กอยู่ตํ่า บริเวณหัวตอนหน้าหรือก่อนถึงตามีตุ่มเนื้อขนาดเล็กกระจายอยู่ เกล็ดใหญ่ มีจุดสีดำที่โคนครีบหางเห็นได้ชัดในปลาขนาดเล็ก พบอาศัยอยู่ตามเขตต้นนํ้าลำธารบริเวณภูเขาทั่วประเทศ ที่ดอยหัวมด ในเขตของภาคเหนือ เรียก แป้งแช่. |
โนรี ๓ | น. ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กทุกชนิดในสกุล Heniochus วงศ์ Chaetodontidae ลำตัวสั้นแต่กว้างมาก หัวแหลม ปากเล็กอยู่ที่ปลายสุด ก้านครีบหลังตอนหน้ายื่นยาวเป็นเส้น ตัวมีสีสันสดสวย หัวและลำตัวมีพื้นสีขาวเงิน มีแถบสีดำเข้มพาดขวางรวม ๓ แถบ ที่พบเสมอได้แก่ชนิด H. acuminatus (Linn.) ขนาดยาวได้ถึง ๒๐ เซนติเมตร อาศัยตามแนวหินปะการัง. |
บุรพผลคุนี, ปุรพผลคุนี, ปุพพผลคุนี | (-ผนละคุนี, ปุระพะ-, ปุบพะ-) น. ดาวฤกษ์ที่ ๑๑ มี ๒ ดวง เห็นเป็นรูปแรดตัวผู้หรือเพดานตอนหน้า, ดาววัวตัวผู้ หรือ ดาวงูเมีย ก็เรียก. |
บุรพภัทรบท, ปุพพะภัททะ | (-พัดทฺระบด, ปุบพะพัดทะ) น. ดาวฤกษ์ที่ ๒๕ มี ๒ ดวง เห็นเป็นรูปราชสีห์ตัวผู้หรือเพดานตอนหน้า, ดาวโปฐบท ดาวแรดตัวผู้ หรือ ดาวหัวเนื้อทราย ก็เรียก. |
ปุพพผลคุนี, ปุรพผลคุนี, บุรพผลคุนี | (ปุบพะ-, ปุระพะ-, บุระพะ-, บุบพะ-) น. ดาวฤกษ์ที่ ๑๑ มี ๒ ดวง เห็นเป็นรูปแรดตัวผู้หรือเพดานตอนหน้า, ดาววัวตัวผู้ หรือ ดาวงูเมีย ก็เรียก. |
ปุพพภัททะ, บุรพภัทรบท | (ปุบพะ-, บุระพะพัดทฺระบด, บุบพะพัดทฺระบด) น. ดาวฤกษ์ที่ ๒๕ มี ๒ ดวง เห็นเป็นรูปราชสีห์ตัวผู้หรือเพดานตอนหน้า, ดาวโปฐบท ดาวแรดตัวผู้ หรือ ดาวหัวเนื้อทราย ก็เรียก. |
ปุรพผลคุนี, ปุพพผลคุนี, บุรพผลคุนี | (ปุระพะ-, ปุบพะ-, บุระพะ-, บุบพะ-) น. ดาวฤกษ์ที่ ๑๑ มี ๒ ดวง เห็นเป็นรูปแรดตัวผู้หรือเพดานตอนหน้า, ดาววัวตัวผู้ หรือ ดาวงูเมีย ก็เรียก. |
ผีเสื้อเงิน | น. ชื่อปลาทะเลชนิด Monodactylus argenteus (Linn.) ในวงศ์ Monodactylidae ลำตัวสั้นมาก รูปไข่แบนข้าง ฐานครีบหลังและครีบก้นยาวทั้งคู่มีปลายครีบตอนหน้ามน พื้นลำตัวและครีบสีเทาเงิน มีแถบสีดำพาดขวางผ่านตา ๑ เส้นและอีกเส้นโค้งผ่านแผ่นปิดเหงือกไปยังขอบหน้าของครีบหลังและครีบก้น ขนาดยาวได้ถึง ๒๕ เซนติเมตร อยู่ในนํ้าจืดได้, โสร่งแขก ก็เรียก. |
เพิง | น. สิ่งปลูกสร้างมีทั้งชนิดชั่วคราวขนาดเล็ก และชนิดถาวร ประกอบด้วยหลังคาปีกเดียว, ถ้าเอียงลาด เรียกว่า เพิงหมาแหงน, ถ้ามีแขนนางคํ้าตอนหน้า เรียกว่า เพิงแขนนาง, ถ้าปลายข้างหนึ่งพิงอยู่กับสิ่งก่อสร้างหลัก เรียกว่า เพิงพะ หรือ พะเพิง, ส่วนเพิงพะที่ใช้เป็นที่พักทหาร เรียกว่า เพิงพล. |
รวย ๓ | น. ตัวไม้ที่ทอดลงมาบนหัวแปตอนหน้าจั่ว. |
สำลี ๓ | น. ชื่อปลาทะเลในสกุล SeriolinaและSeriolaวงศ์ Carangidae โดยเฉพาะชนิด Seriolina nigrofasciata (Rüppell) ซึ่งมีลำตัวค่อนข้างกลมยาว หัวทู่ ครีบหลังตอนหน้าเล็ก ก้านครีบสั้น เกล็ดเล็กมาก เกล็ดตามแนวเส้นข้างตัวไม่เป็นหนามแต่ยกเป็นสันนูนเล็ก ๆ เฉพาะบริเวณคอดหาง และไม่มีกระดูกหนามแข็งโผล่อยู่หน้าครีบก้น หัวและลำตัวตลอดจนครีบต่าง ๆ มีสีเทาเข้มจนถึงดำ ท้องสีขาวหรือเทา ปลาขนาดเล็กมีแถบหรือแต้มสีที่เข้มกว่า ๕-๗ แนว พาดทแยงลงด้านหน้าจากแนวสันหลังและจางลงเมื่อปลามีขนาดโตขึ้น ก้านครีบและกระดูกของปลาชนิดนี้ค่อนข้างอ่อน ขนาดยาวได้ถึง ๗๐ เซนติเมตร, ช่อลำดวน ก็เรียก. |
หัวเถิก | ว. มีผมที่หัวตอนหน้าผากร่นสูงขึ้นไป. |