| DNA | ดีเอ็นเอ (Deoxyribonucleic acid), Example: <p>ดีเอ็นเอ มีชื่อเต็มคือ กรดดีออกซีไรโบนิวคลีอิก (deoxyribonucleic acid) มีหน้าที่เป็นที่เก็บข้อมูลทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต มี 2 กระบวนการเข้ามาเกี่ยวข้องในการทำหน้าที่ของดีเอ็นเอ ซึ่งจะช่วยให้มีการถ่ายทอดลักษณะต่างๆ ไปยังรุ่นลูก คือ <p> <p>1. การจำลองตัวเองของดีเอ็นเอ (DNA replication) จะมีการสร้างดีเอ็นเอที่เหมือนเดิมทุกประการในขณะที่เกิดการแบ่งเซลล์ เพื่อส่งถ่ายดีเอ็นเอไปยังเซลล์ใหม่ <p>2. การลอกรหัสจากดีเอ็นเอไปเป็นอาร์เอ็นเอ (transcription) อาร์เอ็นเอที่ได้จะเป็นตัวกำหนดการสังเคราะห์โปรตีนชนิดต่างๆ ซึ่งการกระทำร่วมกันของโปรตีนหลายๆ ชนิดจะเป็นผลให้เกิดลักษณะต่างๆ ที่แสดงออกมา <p> <p>ดีเอ็นเอมีหน่วยย่อยคือ นิวคลีโอไทด์ (nucleotide) ซึ่งประกอบด้วยเบส (base) น้ำตาลดีออกซีไรโบส (deoxyribose sugar) และฟอสเฟต (phosphate) เบสมี 2 ชนิดคือ พิวรีน (purine) ได้แก่ ไทมีน (thymine, T) ไซโทซีน (cytosine, C) และไพริมิดีน (pyrimidine) ได้แก่ อะดีนีน (adenine, A) กัวนีน (guanine, G) <p> <p>โครงสร้างของดีเอ็นเอเกิดจากสายพอลินิวคลีโอไทด์ซึ่งประกอบด้วยนิวคลีโอไทด์หลายๆ หน่วยมาเชื่อมต่อกัน จำนวน 2 สายมาพันกันในทิศทางตรงกันข้ามเป็นเกลียววนขวาที่เรียกว่า ดับเบิลเฮลิกซ์ (doublehelix) การพันกันระหว่างสายพอลินิวคลีโอไทด์ทั้ง 2 สายเกิดจากการจับกันระหว่างเบสพิวรีนและเบสไพริมิดีนด้วยพันธะไฮโดรเจน โดยที่อะดีนีนจะเกิดพันธะกับไทมีนและกัวนีนจะเกิดพันธะกับไซโทซีน <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> อภิชาติ วรรณวิจิตร. (2553). เทคโนโลยีชีวภาพทางการเกษตร. ในสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว. (เล่มที่ 28, หน้า 126-155). กรุงเทพฯ : โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| DNA cloning | การโคลนดีเอ็นเอ, Example: DNA cloning เป็นการเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอที่สนใจให้มากขึ้น โดยการส่งถ่ายดีเอ็นเอที่สนใจเข้าไปในเซลล์ผู้รับ เซลล์ผู้รับที่นิยมใช้คือ เซลล์แบคทีเรีย E. coli เนื่องจากเลี้ยงง่าย โตเร็ว เพิ่มจำนวนได้มากมายในเวลาอันสั้น จึงได้ดีเอ็นเอที่สนใจเพิ่มขึ้นมากมาย การโคลนดีเอ็นเอเริ่มด้วยการแยกดีเอ็นเอที่สนใจออกจากดีเอ็นเอทั้งหมดโดยใช้เอนไซม์ตัดจำเพาะ แล้วเชื่อมต่อเข้ากับดีเอ็นเอพาหะที่ถูกตัดด้วยเอนไซม์ตัดจำเพาะ ดีเอ็นเอพาหะที่นิยมใช้คือ พลาสมิด ซึ่งช่วยให้ดีเอ็นเอที่สนใจสามารถเพิ่มจำนวนและแสดงออกได้ในเซลล์ผู้รับ แล้วส่งดีเอ็นเอพาหะที่ถูกเชื่อมต่อเข้าสู่เซลล์ผู้รับโดยขั้นตอนที่เรียกว่า transformation หลังจากนั้นเมื่อเอาเซลล์ผู้รับมาเลี้ยง เซลล์ผู้รับจะเพิ่มมากขึ้นในขณะเดียวกันชิ้นดีเอ็นเอที่สนใจเพิ่มขึ้นด้วย <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. “การโคลนยีน” ในพันธุวิศวกรรมเบื้องต้น. หน้า 106-125. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2545. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| DNA sequencing | การหาลำดับเบสของดีเอ็นเอ, Example: วิธีหนึ่งพัฒนาโดย Sanger และคณะในปี 1977 คือ ในขั้นตอนแรกต้องเตรียมดีเอ็นเอที่ต้องการหาลำดับเบสเป็นดีเอ็นเอสายเดี่ยว หลังจากนั้นแบ่งออกเป็น 4 ส่วนใส่ในหลอดทดลอง แล้วให้เกิดปฏกิริยาการสังเคราะห์ดีเอ็นเอสายใหม่และให้หยุดสังเคราะห์ที่ตำแหน่งเบสที่จำเพาะต่างกันใหลอดทั้งสี่คือ หลอดที่ 1, 2, 3 และ 4 อาจหยุดสังเคราะห์ที่เบส A (adenine), C (cytosine), T (thymine) และ G (guanine) ตามลำดับ ดังนั้นแต่ละหลอดทดลองต้องใส่ primer, DNA polymerase, dATP, dCTP, dTTP, dGTP และใส่ ddATP หรือ ddCTP หรือ ddTTP หรือ ddGTP ถ้าต้องการให้ปฏิกิริยาการสังเคราะห์ดีเอ็นเอสายใหม่หยุดที่เบสใด แล้วนำปฏิกิริยาการสังเคราะห์ดีเอ็นเอสายใหม่ทั้ง 4 หลอดที่ได้มาแยกโดยวิธี electrophoresis บนช่องแยก 4 ช่อง แถบสีดำที่เกิดขึ้นที่ตำแหน่งล่างสุดของการทำ electrophoresis จะเป็นเบสตัวแรกของดีเอ็นเอที่ต้องการหาลำดับเบส อ่านลำดับเบสขึ้นมาเรื่อยๆ จนถึงบนสุดจะเป็นลำดับเบสของดีเอ็นเอที่สนใจ <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. “การวิเคราะห์และตรวจสอบดีเอ็นเอที่โคลนได้” ในพันธุวิศวกรรมเบื้องต้น. หน้า 145-161. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2545. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| การพิสูจน์ดีเอ็นเอ | [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| Spontaneous mutations | การกลายพันธุ์เกิดเอง, การเปลี่ยนแปลงของสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอ (DNA) ของเซลล์สิ่งมีชีวิต ที่เกิดขึ้นจากปัจจัยต่างๆ ที่มีอยู่ในธรรมชาติ เช่น แสงแดด อุณหภูมิ หรือเกิดจากความผิดพลาดในกระบวนการสร้างและซ่อมแซมดีเอ็นเอของสิ่งมีชีวิตนั้น [นิวเคลียร์] |
| Mutation | การกลายพันธุ์, การกลาย, การเปลี่ยนแปลงของสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอ(DNA) ของเซลล์สิ่งมีชีวิตซึ่งสามารถถ่ายทอดไปยังลูกหลานได้, Example: [นิวเคลียร์] |
| Mutant | พันธุ์กลาย, ผลจากการกลาย, สิ่งมีชีวิตที่สารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอ เกิดการกลายพันธุ์ขึ้นหนึ่งลักษณะหรือมากกว่า สามารถถ่ายทอดไปยังรุ่นถัดไป และสังเกตเห็นผลที่เกิดจากการกลายพันธุ์ได้ [นิวเคลียร์] |
| Mutagenesis | กระบวนการกลายพันธุ์, กระบวนการที่เกิดขึ้นเมื่อสารพันธุกรรม หรือ ดีเอ็นเอ ของเซลล์สิ่งมีชีวิตเกิดการเปลี่ยนแปลงไป ทำให้เซลล์นั้นหรือเซลล์ที่เกิดจากการแบ่งตัวของเซลล์ดังกล่าวมีรูปร่างลักษณะหรือพฤติกรรมต่างไปจากเดิม กระบวนการนี้อาจเกิดขึ้นเอง หรือเกิดจากการเหนี่ยวนำโดยสิ่งก่อกลายพันธุ์ ถ้าเกิดที่เซลล์สืบพันธุ์ จะมีการส่งผ่านหรือถ่ายทอดลักษณะผิดปกติไปยังรุ่นถัดไป แต่ถ้าเกิดที่เซลล์ร่างกาย การกลายจะจำกัดเฉพาะที่เนื้อเยื่อส่วนนั้น [นิวเคลียร์] |
| DNA microarray | ดีเอ็นเอไมโครแอเรย์ [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| Lethal mutation | การกลายถึงตาย, การเปลี่ยนแปลงของสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอของเซลล์สิ่งมีชีวิตส่วนที่ควบคุมกระบวนการทำงานที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตและการพัฒนา แล้วมีผลกระทบทำให้สิ่งมีชีวิตนั้นไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ หรือเกิดการตายในรุ่นถัดไป [นิวเคลียร์] |
| Induced mutation | การกลายพันธุ์จากการเหนี่ยวนำ, การเปลี่ยนแปลงของสารพันธุกรรมหรือดีเอ็นเอ ของเซลล์สิ่งมีชีวิต โดยการใช้รังสีแกมมา หรือสารเคมีบางชนิด เหนี่ยวนำให้เกิดการกลาย [นิวเคลียร์] |
| direct action | การกระทำโดยตรง, รังสีถ่ายเทพลังงานโดยตรงให้กับชีวโมเลกุลขนาดใหญ่ เช่น ดีเอ็นเอ และโปรตีน แล้วก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในโมเลกุลนั้น [นิวเคลียร์] |
| DNA | ดีเอ็นเอ [TU Subject Heading] |
| DNA fingerprinting | ลายพิมพ์ดีเอ็นเอ [TU Subject Heading] |
| DNA fingerprinting of plants | ลายพิมพ์ดีเอ็นเอของพืช [TU Subject Heading] |
| DNA methylation | ดีเอ็นเอ เมธิลเลชั่น [TU Subject Heading] |
| DNA probes | เอ็นเอ โพรบ, ดีเอ็นเอ โพรบ [TU Subject Heading] |
| Clone | โคลน , วิธีการหรือกระบวนการที่ใช้สร้างสิ่งที่เหมือนกันโดยสมบูรณ์ ซึ่งอาจจะเป็นดีเอ็นเอ ยีน เซลล์ หรือสิ่งมีชีวิตก็ได้ นอกจากนี้ยังอาจหมายถึง สิ่งที่สร้างขึ้นมาจากกระบวนการดังกล่าวได้อีกด้วย คำว่า โคลน มีที่มาจากคำในภาษากรีกที่แปลง่า กิ่งก้าน [เทคโนโลยีชีวภาพ] |
| Cloning | โคลนนิ่ง, โคลนนิ่ง กระบวนการสร้างสิ่งที่เหมือนกันโดยสมบูรณ์กับสิ่งที่มีอยู่ก่อน ไม่ว่าจะเป็น ดีเอ็นเอ ยีน เซลล์ หรือสิ่งมีชีวิต การสร้างชุดของดีเอ็นเอที่เหมือนกันทุกประการเรียกว่า การโคลนนิ่งดีเอ็นเอ (DNA Cloning) หรือ การโคลนนิ่งโมเลกุล (Molecular Cloning) การสร้างเซลล์ที่เหมือนกันทุกประการเรียกว่า การโคลนนิ่งเซลล์ (Cell Cloning) เป็นต้น, Example: ปัจจุบันมีผู้จำแนกคำว่า โคลนนิ่ง ออกเป็นสองแบบ เพื่อให้เห็นความแตกต่างของเป้าหมายการทำโคลนนิ่งคือ การโคลนนิ่งเพื่อการรักษา (Therapeutic Cloning) และการโคลนนิ่งเพื่อการสืบพันธุ์ (Reproductive Cloning) โดยการโคลนนิ่งแบบแรกต่างจากการโคลนนิ่งในแบบหลังคือ จะไม่มีการพัฒนาของสิ่งที่ได้จากกระบวน จนเป็นตัวสัตว์ที่สมบูรณ์ แต่จะเป็นการโคลนเพื่อให้เกิดเซลล์หรือเนื้อเยื่อที่มีประโยชน์ใช้ในการรักษาโรคได้ [เทคโนโลยีชีวภาพ] |
| Gene | ยีน, ส่วนของดีเอ็นเอทำหน้าที่กำหนดลักษณะทางพันธุกรรมต่างๆ ของสิ่งมีชีวิต ผ่านการสร้างโปรตีนที่เกี่ยวข้องกับโครงสร้างและกิจกรรมต่างๆ ของเซลล์ของสิ่งมีชีวิต ลักษณะที่ปรากฏภายนอกแบบต่างๆ เช่น รูปร่างหน้าตาของเด็กที่มีส่วนคล้ายกับพ่อแม่ สีสันของดอกไม้ หรือรสชาติของผลไม้ รวมไปถึงลักษณะภายในบางอย่างที่ไม่อาจสังเกตเห็นได้ด้วยตา เป็นผลโดยตรงหรือผลบางส่วน (ร่วมกับสิ่งแวดล้อม) จากการทำงานของยีน [เทคโนโลยีชีวภาพ] |
| Anti-DNA | แอนติดีเอ็นเอ, แอนตีบอดี้ต่อนิวเคลียส [การแพทย์] |
| Antinuclear Factors | แอนตี้บอดี้ต่อสารดีเอ็นเอ, แอนตินิวเคลียร์แฟคเตอร์ [การแพทย์] |
| Deoxyribonucleic | ดีเอ็นเอ [การแพทย์] |
| DNA | ดีเอ็นเอ, ดีเอนเอ, สาร, กรดดีออซีร์ไรโบนิวคลีอิค [การแพทย์] |
| DNA Genome | ดีเอ็นเอจีโนม [การแพทย์] |
| DNA Gyrase | ดีเอ็นเอไจเรส [การแพทย์] |
| DNA Polymerases | ดีเอ็นเอโพลีเมอเรส, เอนไซม์ดีเอ็นเอโพลีเมอเรส [การแพทย์] |
| DNA Polymorphism | เอนกลักษณ์ของเนื้อดีเอ็นเอ [การแพทย์] |
| DNA Rearrangement | การสับเปลี่ยนตำแหน่งของดีเอ็นเอ [การแพทย์] |
| DNA Replication | การแบ่งตัวเพิ่มจำนวนของดีเอ็นเอ, การแบ่งตัวของดีเอ็นเอ [การแพทย์] |
| DNA Sequence, Intergenic | เนื้อดีเอ็นเอที่ไม่ได้เป็นยีน [การแพทย์] |
| DNA Technology, Recombinant | เทคนิคการสร้างดีเอ็นเอสายผสม, เทคโนโลยีของดีเอ็นเอสายผสม [การแพทย์] |
| DNA Technology, Recombinant | เทคโนโลยีของดีเอ็นเอสายผสม [การแพทย์] |
| DNA, Extrachromosomal | ดีเอ็นเอนอกโครโมโซม [การแพทย์] |
| DNA, Left Handed Double Helical | ดีเอ็นเอชนิดวนซ้าย [การแพทย์] |
| DNA, Recombinant | ดีเอ็นเอสายผสม, การรวมทางพันธุศาสตร์, ดีเอ็นเอลูกผสม, ยีนที่ถ่ายทอด, ดีเอ็นเอสายผสม [การแพทย์] |
| DNA, Single-Stranded | ดีเอ็นเอสายเดียว [การแพทย์] |
| Epigenetic Change | การเปลี่ยนแปลงปริมาณของดีเอ็นเอ [การแพทย์] |
| Eukaryotes | ยูคารีย์โอทส์, สิ่งมีชีวิตชั้นสูง, เซลล์ยูคาริโอท, ท่อนดีเอ็นเอท่อนใดท่อนหนึ่งของคนหรือสัตว์ชั้นสูง, ยูคาริโอท, เซลล์ที่มีนิวเคลียส, ยูแคริโอท [การแพทย์] |
| DNA marker | DNA marker, ท่อนดีเอ็นเอขนาดสั้นหรือไม่ใหญ่นัก [ชีวจริยธรรม] |
| genetic research | genetic research, หมายถึงการวิเคราะห์ (analysis) ดีเอ็นเอ อาร์เอ็นเอ โครโมโซม โปรตีน และสารชีวเคมี เพื่อที่จะวินิจฉัยยีนหรือสารพันธุกรรมที่ถ่ายทอดได้ ลักษณะการกลายพันธุ์ ลักษณะที่เป็นผลของยืน (phenotypes) หรือลักษณะของโครโมโซม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อหาความชุก อัตราการแสดงออก [ชีวจริยธรรม] |
| deoxyribonucleic acid (DNA) | กรดดีออกซีไรโบนิวคลีอิก (ดีเอ็นเอ), กรดนิวคลีอิกชนิดหนึ่ง มีลักษณะโครงสร้างโมเลกุลเป็นเกลียวคู่คล้ายบันไดเวียน เป็นสารพันธุกรรมมีอยู่ในเซลล์ของสิ่งมีชีวิต [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| DNA | ดีเอ็นเอ, ดู deoxyribonucleic acid [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| messenger RNA (mRNA) | อาร์เอ็นเอนำรหัส, อาร์เอ็นเอที่ถูกสร้างขึ้นจากดีเอ็นเอเพื่อนำเอารหัสในการสร้างโปรตีนออกมาสร้างโปรตีนที่ไซโทพลาซึม [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| Genome, Human | สายดีเอ็นเอของคน [การแพทย์] |
| DNA ligase | เอนไซม์ทำหน้าที่เชื่อมต่อปลายของดีเอ็นเอ 2 ตัวอย่างโดยสร้างพันธะฟอสโฟไดเอสเทอร์, Example: <p>เอนไซม์ DNA ligase ใช้ในงานด้านพันธุวิศวกรรมเพื่อเชื่อมต่อปลายของดีเอ็นเอที่ควบคุมลักษณะที่ต้องการกับดีเอ็นเอพาหะหลังจากถูกตัดด้วยเอนไซม์ตัดจำเพาะเพื่อให้ดีเอ็นเอนั้นสามารถแสดงออกในเซลล์ของสิ่งมีชีวิต ปัจจุบัน DNA ligase มีราคาค่อนข้างสูง อาจแยกได้จาก E. coli เรียกว่า E. coli ligase หรือแยกจาก E. coli ที่ถูกบุกรุกด้วยฝาจ T4 เรียก T4 ligase E.coli ligase ต่างจาก T4 ligase คือ E. coli ligase ใช้ NAD เป็นตัวช่วย แต่ในขณะที่ T4 ligase ใช้ ATP <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. "เอนไซม์ที่ใช้ในการโคลนยีน" ในพันธุวิศวกรรมเบื้องต้น. หน้า 42-65. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2545. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| DNA polymerase | เอนไซม์ที่พบในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตทำหน้าที่สร้างดีเอ็นเอสายใหม่ต่อจาก primer โดยการคัดลอกจากดีเอ็นเอตั้งต้น, Example: <p>ด้วยหน้าที่ของ DNA polymerase เอนไซม์นี้จึงถูกประยุกต์ใช้ในการเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอในหลอดทดลอง (PCR) การทำ PCR เริ่มจากเตรียมส่วนผสมในหลอดทดลองให้ประกอบไปด้วย ดีเอ็นเอตั้งต้น (ดีเอ็นเอ 2 สายจับกัน) primer 2 สาย (ดีเอ็นเอสายเดี่ยวสายสั้นๆ 2 สาย สามารถไปจับปลายของดีเอ็นเอตั้งต้นแต่ละสาย) DNA polymerase dNTPs (deoxynucleotide triphosphates เป็นหน่วยย่อยของดีเอ็นเอนำไปต่อโดย DNA polymerase เพื่อสร้างดีเอ็นเอสายใหม่) หลังจากนั้นนำส่วนผสมไปควบคุมอุณหภูมิและเวลาเป็นรอบๆ โดยใช้เครื่องควบคุมอัตโนมัติ โดยแต่ละรอบเริ่มจากควบคุมอุณหภูมิและเวลาให้ดีเอ็นเอ 2 สายที่จับกันแยกออกจากกันเป็นดีเอ็นเอสายเดี่ยว 2 สาย แล้วควบคุมอุณหภูมิและเวลาให้ primer แต่ละสายจับกับดีเอ็นเอสายเดี่ยว แล้วควบคุมอุณหภูมิและเวลาอีกครั้งให้ DNA polymerase สร้างดีเอ็นเอสายใหม่ต่อจาก primer ดังนั้นเมื่อผ่านรอบแรกดีเอ็นเอเพิ่มขึ้น 2 เท่า และเมื่อเข้ารอบสองดีเอ็นเอที่เพิ่มขึ้น 2 เท่าในรอบแรกจะกลายเป็นดีเอ็นเอตั้งต้นของรอบสอง ทำให้เมื่อควบคุมอุณหภูมิและเวลาหลายๆ รอบดีเอ็นเอจะเพิ่มขึ้น 2 ยกกำลัง n เท่า เมื่อ n คือ จำนวนรอบ เนื่องจากใช้เวลาเพียงไม่กี่นาทีในแต่ละรอบ ทำให้เมื่อผ่านไปเป็นชั่วโมง ดีเอ็นเอจะเพิ่มขึ้นมากมายเพียงพอต่อการนำไปศึกษา <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. "เอนไซม์ที่ใช้ในการโคลนยีน" ในพันธุวิศวกรรมเบื้องต้น. หน้า 42-65. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2545. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| Primer | ดีเอ็นเอสายเดี่ยวสายสั้นๆ สามารถไปจับปลายของดีเอ็นเอตั้งต้นแต่ละสาย, Example: <p>primer ถูกประยุกต์ใช้ในการเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอในหลอดทดลอง (Polymerase chain reaction, PCR) ในการทำ PCR ซึ่งปฏิกิริยาในหลอดทดลองประกอบด้วยดีเอ็นเอตั้งต้น (ดีเอ็นเอ 2 สายจับกัน) primer 2 สาย DNA polymerase (เอนไซม์ที่พบในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตทำหน้าที่สร้างดีเอ็นเอสายใหม่ต่อจาก primer โดยการคัดลอกจากดีเอ็นเอตั้งต้น) dNTPs (deoxynucleotide triphosphates เป็นหน่วยย่อยของดีเอ็นเอนำไปต่อโดย DNA polymerase เพื่อสร้างดีเอ็นเอสายใหม่) หลังจากนั้นปฏิกิริยาถูกควบคุมอุณหภูมิและเวลาเป็นรอบๆ โดยใช้เครื่องควบคุมอัตโนมัติ โดยแต่ละรอบเริ่มจากควบคุมอุณหภูมิและเวลาให้ดีเอ็นเอ 2 สายที่จับกันแยกออกจากกันเป็นดีเอ็นเอสายเดี่ยว 2 สาย แล้วควบคุมอุณหภูมิและเวลาให้ primer แต่ละสายจับกับดีเอ็นเอสายเดี่ยว แล้วควบคุมอุณหภูมิและเวลาอีกครั้งให้ DNA polymerase สร้างดีเอ็นเอสายใหม่ต่อจาก primer ดังนั้นเมื่อผ่านรอบแรกดีเอ็นเอเพิ่มขึ้น 2 เท่า และเมื่อเข้ารอบสองดีเอ็นเอที่เพิ่มขึ้น 2 เท่าในรอบแรกจะกลายเป็นดีเอ็นเอตั้งต้นของรอบสอง ทำให้เมื่อควบคุมอุณหภูมิและเวลาหลายๆ รอบดีเอ็นเอจะเพิ่มขึ้น 2 ยกกำลัง n เท่า เมื่อ n คือ จำนวนรอบ เนื่องจากใช้เวลาเพียงไม่กี่นาทีในแต่ละรอบ ทำให้เมื่อผ่านไปเป็นชั่วโมง ดีเอ็นเอจะเพิ่มขึ้นมากมายเพียงพอต่อการนำไปศึกษา ดังนั้น primer ช่วยให้การเพิ่มปริมาณดีเอ็นเอประสบผลสำเร็จ <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. "เอนไซม์ที่ใช้ในการโคลนยีน" ในพันธุวิศวกรรมเบื้องต้น. หน้า 42-65. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2545. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| Competent cell | เซลล์ที่พร้อมรับดีเอ็นเอจากภายนอกเข้าไปในเซลล์, Example: <p>ในงานด้านพันธุวิศวกรรม เมื่อต้องการส่งถ่ายพลาสมิด (ดีเอ็นเอชนิดหนึ่ง) เข้าสู่เซลล์แบคทีเรีย E. coli (เซลล์ผู้รับ) ต้องอาศัยขบวนการที่เรียกว่า transformation ปัจจัยที่ทำให้ขั้นตอน transformation ประสบผลสำเร็จปัจจัยหนึ่งคือ ประสิทธิภาพของ competent cell ที่ถูกเตรียมขึ้นมา การเตรียม competent cell มีหลายวิธีแต่ที่นิยมคือ ใช้ calcium chloride ผสมกับเซลล์นั้น แต่ผลสำเร็จของการ transformation จะสูงกว่าเมื่อใช้ DMSO ขั้นตอนการส่งถ่ายพลาสมิดเข้าสู่เซลล์ E. coli เริ่มจากนำ competent cell ที่เตรียมได้ผสมกับพลาสมิดที่อุณหภูมิต่ำ แล้วปรับอุณหภูมิให้ร้อนขึ้นอย่างรวดเร็วโดยแช่ในอ่างน้ำอุ่น ผลก็คือ พลาสมิดสามารถผ่านเข้าสู่เซลล์ E. coli ได้ <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. "การโคลนยีน" ในพันธุวิศวกรรมเบื้องต้น. หน้า 106-125. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2545. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
| Vector | ดีเอ็นเอพาหะ, Example: พลาสมิดตามธรรมชาติที่แยกได้จากแบคทีเรียมีการพัฒนาจนกลายเป็นดีเอ็นเอพาหะที่เหมาะสมใช้ในงานพันธุวิศวกรรม โดยพลาสมิดทำให้ดีเอ็นเอที่ควบคุมลักษณะที่ต้องการสามารถเพิ่มจำนวนและแสดงออกได้ในเซลล์ที่ต้องการแสดงออกซึ่งลักษณะนั้น เริ่มแรกตัดพลาสมิดและดีเอ็นเอที่ควบคุมลักษณะที่ต้องการด้วยเอนไซม์ตัดจำเพาะ แล้วเชื่อมต่อดีเอ็นเอทั้ง 2 ตัวอย่างด้วยเอนไซม์ ligase หลังจากนั้นส่งถ่ายเข้าสู่เซลล์ (transformation) ตัวอย่างพลาสมิดที่นิยมใช้ได้แก่ พลาสมิด pUC ซึ่งมีส่วนประกอบคือ ยีน B-galactosidase (lac Z) ยีนต้านทานต่อยาปฏิชีวนะแอมพิซิลิน ลำดับเบสที่จำเพาะของเอนไซม์ตัดจำเพาะหลายชนิดเรียงตัวซ้อนกันอยู่ในบริเวณยีน lac Z โดยมีลำดับเบสที่จำเพาะของเอนไซม์เพียง 1 ตำแหน่งต่อ 1 เอนไซม์ ดังนั้นบริเวณนี้จึงใช้เป็นที่เชื่อมต่อกับดีเอ็นเอที่ควบคุมลักษณะที่ต้องการเรียกบริเวณนี้ว่า multiple cloning site <br> <br>แหล่งข้อมูล<br> สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. “เวกเตอร์” ในพันธุวิศวกรรมเบื้องต้น. หน้า 77-105. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2545. [วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี] |
