| ข้าวเจ้า | น. ชื่อข้าวพันธุ์หนึ่งของชนิด <i> Oryza sativa</i> L. เนื้อเมล็ดใสใช้หุงเป็นอาหาร เมื่อหุงแล้วเมล็ดมักร่วนและสวย มีชื่อต่าง ๆ กัน เช่น ข้าวปิ่นแก้ว ข้าวมันปู. |
| ข้าวสารเจ้า, ข้าวสารข้าวเจ้า | น. ข้าวเจ้าที่สีหรือซ้อมเอาเปลือกออก เหลือแต่เนื้อในไม่มีเยื่อติดอยู่. |
| กรวย ๑ | น. ของมีรูปกลม กลวง ยาวเรียวแหลม, เรียกขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า กะทิ น้ำตาลปีบ เป็นต้น หยอดในกรวยใบตอง ว่า ขนมกรวย, กระทงมีฝาเป็นกรวยครอบ ข้างในใส่หมากหรือเมี่ยงสำหรับถวายพระอุปัชฌาย์และคู่สวดในการบวชนาค เรียกว่า กรวยอุปัชฌาย์และกรวยคู่สวด |
| กล้วยแขก | น. กล้วยนํ้าว้า ฝานเป็นชิ้น ชุบแป้งข้าวเจ้าที่ผสมหัวกะทิ มะพร้าวขูดละเอียด น้ำตาล เกลือ แล้วนำไปทอด. |
| กวยจั๊บ | น. ชื่อของกินชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าหั่นเป็นชิ้นใหญ่ ๆ ต้มสุกแล้วปรุงด้วยเครื่องมีเครื่องในหมูเป็นต้น. |
| ก๊วยเตี๋ยว, ก๋วยเตี๋ยว | น. ชื่อของกินชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าเป็นเส้น ๆ ถ้าลวกสุกแล้วปรุงด้วยเครื่องมีหมูเป็นต้น เรียกว่า ก๋วยเตี๋ยวแห้ง ถ้าใส่น้ำซุป เรียกว่า ก๋วยเตี๋ยวน้ำ ถ้านำเส้นมาผัด เรียกว่า ก๋วยเตี๋ยวผัด. |
| เกล็ดปลากระโห้ | น. ชื่อขนมทำด้วยแป้งมี่และแป้งข้าวเจ้า นวดกับกะทิ เกลือ และน้ำตาล ปั้นแล้วกดใส่พิมพ์คล้ายพิมพ์ทองม้วน ผิงไฟให้สุก. |
| เกี้ยมอี๋ | น. ของกินชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า เป็นตัว ๆ คล้ายลอดช่อง. |
| ขนมเกล็ดปลากะโห้ | น. ขนมทำด้วยแป้งมี่และแป้งข้าวเจ้า นวดกับกะทิ เกลือ และน้ำตาล ปั้นแล้วกดใส่พิมพ์คล้ายพิมพ์ทองม้วน ผิงไฟให้สุก. |
| ขนมขิง | น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้า ปั้นเป็นรูปเหมือนแง่งขิง ทอดให้กรอบแล้วฉาบน้ำตาลทราย. |
| ขนมคันหลาว | น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้า นวด ปั้นเป็นตัวยาว ๆ หัวแหลมท้ายแหลม ต้มให้สุกแล้วคลุกกับมะพร้าวทึนทึกขูดผสมเกลือ เป็นเครื่องกระยาบวช. |
| ขนมเต่า | น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้า ปั้นกลม ๆ ใส่ไส้ทำด้วยถั่วลิสงผัดน้ำตาลหรือไส้อย่างขนมเทียน กดพิมพ์รูปเหมือนเต่า นึ่งให้สุก ทาน้ำมัน วางบนใบตองเจียนเป็นรูปกลม ๆ. |
| ขนมเทียนแก้ว | น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้าและแป้งเท้ายายม่อมผสมน้ำตาล กวนจนสุกและใส มีไส้เหมือนไส้ขนมเทียนปั้นเป็นก้อนกลมห่อด้วยใบตองสด. |
| ขนมเปียก | น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้า ตั้งไฟกวนกับน้ำตาลหม้อและกะทิ หยอดให้มีขนาดพอคำแล้วโรยถั่วทองคั่ว. |
| ขนมเปียกปูน | น. ขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมกาบมะพร้าวเผาให้เป็นถ่านบดละเอียด ตั้งไฟกวนกับน้ำตาล กะทิ และน้ำปูนใส เมื่อสุกเทลงใส่ถาด ตัดเป็นชิ้น ๆ ให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมด้านขนานที่มีด้านทั้ง ๔ ยาวเท่ากัน แต่ไม่มีมุมภายในเป็นมุมฉาก |
| ขนมสอดไส้, ขนมใส่ไส้ | น. ขนมชนิดหนึ่ง มีไส้หน้ากระฉีก ปั้นเป็นก้อนหุ้มด้วยแป้งข้าวเหนียวดำ แล้วหยอดด้วยแป้งข้าวเจ้า กะทิ และเกลือ ซึ่งกวนสุกแล้ว ห่อด้วยใบตองหรือใส่กระทงนึ่งให้สุก. |
| ขนมหูช้าง | น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้า นวดทำเป็นแผ่นแบน ๆ ต้มให้สุกแล้วคลุกกับมะพร้าวทึนทึกขูดผสมเกลือ เป็นเครื่องกระยาบวช |
| ขนมหูช้าง | ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมน้ำตาล นวดแล้วคลึงเป็นแผ่น ทอดกรอบ. |
| ข้าว | น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Gramineae โดยเฉพาะชนิด <i> Oryza sativa</i> L. เมล็ดเป็นอาหารหลัก มีหลายพันธุ์ เช่น ข้าวเจ้า ข้าวเหนียว. |
| ข้าวเกรียบ | น. ของกินทำด้วยแป้งข้าวเจ้าหรือแป้งข้าวเหนียว เป็นแผ่นตากให้แห้ง แล้วปิ้งหรือทอด มีหลายชนิด เช่น ข้าวเกรียบว่าว ข้าวเกรียบงา ข้าวเกรียบกุ้ง. |
| ข้าวเกรียบปากหม้อ | น. ชื่อของว่างชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า ละเลงบนผ้าที่ขึงปากหม้อน้ำเดือด มีไส้ทำด้วยกุ้งหรือหมูเป็นต้น. |
| ข้าวเกรียบอ่อน | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า ประสมกับนํ้าตาลโตนดหรือนํ้าตาลมะพร้าว ละเลงบนผ้าที่ขึงปากหม้อน้ำเดือด มีไส้ทำด้วยถั่วและมะพร้าว กินกับนํ้าตาลคลุกงา. |
| ข้าวตอก ๑ | น. ข้าวเปลือกข้าวเจ้าที่เอามาคั่วให้แตกบานเป็นดอก. |
| ข้าวพอง | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยเมล็ดข้าวเจ้าทอดน้ำมันให้พอง เคล้ากับน้ำตาลแล้วอัดเป็นแผ่น. |
| ข้าวมัน | น. ข้าวเจ้าที่หุงด้วยกะทิ มักกินกับส้มตำ, ข้าวเจ้าหุงด้วยน้ำต้มกระดูกไก่โดยหุงแบบไม่เช็ดน้ำ กินกับไก่ตอนต้ม ปัจจุบันกินกับไก่ทอดก็มี. (<i>ดู</i> <i> ข้าวมันไก่ ประกอบ</i>) |
| ข้าวมันไก่ | น. ข้าวเจ้าหุงด้วยน้ำต้มกระดูกไก่โดยหุงแบบไม่เช็ดน้ำ กินกับไก่ตอนต้มหั่นเป็นชิ้น มีเต้าเจี้ยว ขิงแก่ และพริกน้ำส้มหรือซีอิ๊วเป็นน้ำจิ้ม. |
| ข้าวมันปู | น. ข้าวเจ้าที่มีสีแดงคล้ำ. |
| ข้าวเหนียว | น. ชื่อข้าวพันธุ์หนึ่งของชนิด <i> Oryza sativa</i> L. เนื้อเมล็ดขุ่นกว่าข้าวเจ้า เมื่อหุงหรือนึ่งแล้วเมล็ดจะเหนียวติดกัน มีชื่อต่าง ๆ กัน เช่น ข้าวเหนียวเขี้ยวงู ข้าวเหนียวดำ, ข้าวเหนียวที่เอามากวนกับกะทิและนํ้าตาลทราย เรียกว่า ข้าวเหนียวแก้ว, ถ้าเอามากวนกับกะทิและนํ้าตาลหม้อมีสีแดงเป็นสีนํ้าตาลไหม้ เรียกว่า ข้าวเหนียวแดง, ถ้าเอามานึ่งใส่หน้ากะทิตัดเป็นชิ้น ๆ เรียกว่า ข้าวเหนียวตัด, ถ้าเอามาห่อแล้วนึ่งใส่หน้ากะทิ เรียกว่า ข้าวเหนียวห่อ |
| ขี้หนู ๒ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำจากแป้งข้าวเจ้าโม่ทับน้ำ ยีให้ร่วนแล้วนึ่งให้สุก ใส่น้ำเชื่อม เคล้าให้ฟูเป็นเม็ดเล็ก ๆ คล้ายเม็ดทราย โรยด้วยมะพร้าวทึนทึกขูด. |
| จี้ ๓ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเหนียวผสมแป้งข้าวเจ้านวดกับกะทิแล้วนึ่งให้สุก ปั้นเป็นก้อนกลมแบน หุ้มไส้ที่ทำด้วยน้ำตาลทรายเคี่ยวจนเหนียวผสมงาคั่ว แล้วคลุกนวลแป้งข้าวเจ้าที่คั่วสุก. |
| ชะมด ๔ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเม่า มะพร้าวขูด และน้ำตาล กวนให้เข้ากัน ปั้นเป็นก้อนกลมแบน ชุบด้วยแป้งข้าวเจ้าแล้วทอดน้ำมัน. |
| ชักหน้า ๒ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมแป้งมัน ละลายกับนํ้าเชื่อม ใส่ถ้วยตะไลนึ่ง เมื่อสุกหน้าจะบุ๋ม, ขนมนํ้าดอกไม้ ก็เรียก. |
| ด้วง ๒ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า ปั้นเป็นตัวกลมยาวหัวท้ายเรียวคล้ายตัวด้วง ต้มให้สุก ราดหัวกะทิ โรยงาคั่ว นํ้าตาลทราย เหยาะเกลือเล็กน้อย และมะพร้าวทึนทึกขูดเป็นเส้น. |
| ดอกจอก | ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมกะทิให้เหลว ปรุงให้มีรสเค็มหวานเล็กน้อย ใช้พิมพ์รูปอย่างดอกจอกจุ่มให้แป้งติด แล้วเอาไปทอด |
| ตอก ๓ | น. เรียกข้าวเปลือกข้าวเจ้าที่เอามาคั่วให้แตกบานเป็นดอก ว่า ข้าวตอก. |
| ตะโก้ ๑ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมกับแป้งเท้ายายม่อมกวนเข้ากับนํ้าตาล ใส่แห้วหรือข้าวโพดเป็นต้นก็ได้ หยอดหน้าด้วยกะทิกวนกับแป้ง. |
| ถ้วย ๒ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า กะทิ นํ้าตาลปีบ เป็นต้น มีหน้าทำด้วยกะทิ แป้ง ใส่เกลือเล็กน้อย ใส่ถ้วยนึ่ง. |
| ถ้วยตะไล ๒ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า กะทิ น้ำตาลปีบ เป็นต้น มีหน้าทำด้วยกะทิ แป้ง ใส่เกลือเล็กน้อย ใส่ถ้วยตะไลนึ่ง. |
| ถ้วยฟู | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า กะทิ น้ำตาลทราย ผสมด้วยผงฟู นวดให้เข้ากันแล้วทิ้งไว้จนแป้งขึ้นดี ใส่ถ้วยเล็ก ๆ นึ่ง. |
| ธัญเบญจก | (-เบนจก) น. ธัญชาติทั้ง ๕ ได้แก่ ๑. ศาลิ–ข้าวเจ้า ๒. วฺรีหิ–ข้าวเปลือก ๓. ศูก–ลูกเดือย ๔. ศิมฺพี–ถั่ว ๕. กฺษุทฺร–ข้าวกษุทร. |
| น้ำดอกไม้ ๒ | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมแป้งมัน ละลายกับนํ้าเชื่อมใส่ถ้วยตะไลนึ่ง เมื่อสุกหน้าจะบุ๋ม, ขนมชักหน้า ก็เรียก. |
| ปน | ก. ประสมกัน เช่น ข้าวเจ้าปนข้าวเหนียว, แกมกัน เช่น พูดไทยปนฝรั่ง, รวมกัน เช่น อย่าเอาผ้านุ่งกับเสื้อซักปนกัน, ถ้าเอาส่วนน้อยประสมลงในส่วนมากเพื่อให้ระคนปนเป็นอันเดียวกัน เรียกว่า เจือปน, ถ้าเป็นในลักษณะที่ปนกันทั้งเล็กและใหญ่ ทั้งดีและชั่ว เรียกว่า คละปน. |
| ปั้นสิบ | น. ของกินอย่างหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า ใช้แป้งห่อไส้แล้วม้วนบิดริมแป้งตรงที่ประกบกันให้เป็นลายเกลียว นึ่งหรือทอด, แป้งสิบ ก็เรียก. |
| ปาท่องโก๋ | น. ของกินชนิดหนึ่งของจีน ทำด้วยแป้งข้าวเจ้ากับนํ้าตาลทราย รูปสี่เหลี่ยม เนื้อคล้ายขนมถ้วยฟู |
| ปิ่นแก้ว ๑ | น. ชื่อข้าวเจ้าพันธุ์ดีพันธุ์หนึ่ง. |
| เปียก ๒ | ว. เรียกข้าวที่ต้มและกวนให้เละ หรือข้าวที่ต้มกับน้ำกะทิเจือเกลือเล็กน้อย กวนให้สุกจนข้นหรือเละ มีรสเค็ม ๆ มัน ๆ ว่า ข้าวเปียก, เรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น แป้งเปียก สาคูเปียก, เรียกขนมชนิดหนึ่ง ทำจากแป้งข้าวเจ้าตั้งไฟกวนกับน้ำตาลหม้อและกะทิ หยอดให้มีขนาดพอคำแล้วโรยถั่วทองคั่ว ว่า ขนมเปียก. |
| เปียกปูน | น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมกาบมะพร้าวเผาให้เป็นถ่านบดละเอียด ตั้งไฟกวนกับน้ำตาล กะทิ และน้ำปูนใส เมื่อสุกเทลงใส่ถาด ตัดเป็นชิ้น ๆ ให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมด้านขนานที่มีด้านทั้ง ๔ ยาวเท่ากัน แต่ไม่มีมุมภายในเป็นมุมฉาก โรยด้วยมะพร้าวขูด. |
| แป้งญวน | น. แป้งข้าวเจ้า. |
| โพรงแสม | (-สะแหฺม) น. ชื่อขนมชนิดหนึ่งทำด้วยแป้งข้าวเจ้า รูปอย่างกระบอก. |
| มันปู | น. เรียกข้าวเจ้าที่มีสีแดงคลํ้า ว่า ข้าวมันปู. |
