| มะนาว | (n) lemon, See also: lime, Citrus aurantifolia, Syn. ลูกมะนาว, ผลมะนาว, Example: เธอช่วยผ่ามะนาวให้ฉันอีกซีกหนึ่งด้วย, Count Unit: ลูก, ผล, ใบ, Thai Definition: ชื่อไม้พุ่มชนิด Citrus aurantifolia Swing. ในวงศ์ Rutaceae ผลเล็กๆ รสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหาร |
| กรดมะนาว | (n) citric acid, Syn. กรดน้ำมะนาว, Example: ผงซักฟอกยี่ห้อหนึ่งโฆษณาว่าผสมกรดมะนาวเพื่อเพิ่มพลังซักเสื้อขาว |
| ลูกมะนาว | (n) lime, See also: lemon, Syn. มะนาว, Example: ที่งานเลี้ยงเมื่อคืนนี้เขาเอาลูกมะนาวมาประดับตามโต๊ะ แปลกไปอีกแบบ, Count Unit: ลูก, Thai Definition: ชื่อไม้พุ่มชนิด Citrus aurantifolia Swing. ในวงศ์ Rutaceae ผลเล็กๆ รสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหาร |
| กลมเป็นลูกมะนาว, กลิ้งเป็นลูกมะนาว | ว. หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี). |
| กลิ้งเป็นลูกมะนาว | ว. หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี), กลมเป็นลูกมะนาว ก็ว่า. |
| พูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำ | ก. พูดห้วน ๆ. |
| มะนาว | น. ชื่อไม้พุ่มชนิดCitrus aurantifolia (Christm.) Swingle ในวงศ์ Rutaceae ผลเล็ก ๆ รสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหาร. |
| มะนาวเทศ | น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Triphasia trifolia (Burm.f.) P. Wilson ในวงศ์ Rutaceae ต้นมีหนาม ใบเล็ก ผลคล้ายตะขบฝรั่ง แต่ผิวคล้ายส้ม เมื่อสุกเนื้อในเป็นยาง รสหวานเจือเผ็ด. |
| มะนาวไม่รู้โห่ | ดู หนามแดง (๒). |
| กระเชา | น. ชื่อไม้ต้นผลัดใบขนาดใหญ่ชนิด Holoptelea integrifolia (Roxb.) Planch. ในวงศ์ Ulmaceae ขึ้นอยู่ทั่วไป ผลแบนบางเป็นปีกโดยรอบ เนื้อไม้สดสีเหลืองมะนาว เมื่อแห้งเป็นสีนวล แข็งพอประมาณ ใช้ในการก่อสร้างที่ไม่ต้องรับนํ้าหนักมากนัก ทำเครื่องเรือน แกนร่ม ก้านและกล่องไม้ขีดไฟ, บางทีเรียก กระเจา หรือ กระจาว, พายัพและปักษ์ใต้เรียก กระเจ้า ขจาว หรือ ขเจา. |
| กัลปพฤกษ์ ๑ | เรียกต้นไม้ที่ทำขึ้นเนื่องในการทิ้งทานในงานเมรุหลวง และมีลูกมะนาวบรรจุเงินตราห้อยอยู่ตามกิ่งต่าง ๆ ของต้นไม้นั้น ว่า ต้นกัลปพฤกษ์, เรียกลูกมะนาวที่บรรจุเหรียญเงินนั้น ว่า ลูกกัลปพฤกษ์ |
| กุ้งเต้น ๑ | น. ชื่ออาหารประเภทกับแกล้ม ใช้กุ้งแม่น้ำที่ยังสด ผ่าหลัง ราดด้วยน้ำมะนาว กินกับน้ำจิ้ม, ชื่ออาหารประเภทกับแกล้ม ใช้กุ้งฝอยเป็น ๆ บีบมะนาว ปรุงด้วยพริกตำและน้ำปลา. |
| ขันสาคร | น. ขันขนาดใหญ่ทำด้วยโลหะผสม ได้แก่ สัมฤทธิ์ ทองเหลือง ตัวขันเป็นทรงลูกมะนาวตัด ก้นขันมีเชิง ข้างขันทำเป็นรูปหน้าสิงโตปากคาบห่วงซึ่งใช้เป็นหูหิ้วข้างละหู ใช้บรรจุน้ำสำหรับทำน้ำมนต์ หรือสำหรับผู้มีบรรดาศักดิ์ใช้อาบ. |
| ขี้กา | น. ชื่อไม้เถาเนื้ออ่อนหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Cucurbitaceae ผลกลมขนาดผลมะนาวถึงผลส้มเกลี้ยง สุกสีแดง เมล็ดสีเขียวแก่ มีเยื่อเป็นเมือก ๆ หุ้ม และมีรสขม เช่น ขี้กาแดงหรือกระดึงช้างเผือก ( Trichosanthes tricuspidata Lour.). |
| คลี | การเล่นแข่งขันอย่างหนึ่งแต่ละฝ่ายใช้ไม้ตีลูกกลมซึ่งทำด้วยไม้ขนาดลูกมะนาวหรือโตกว่าเล็กน้อย ฝ่ายที่ตีลูกไปสู่ที่หมายทางฝ่ายของตนได้ก่อนเป็นฝ่ายชนะ |
| ต้มข่า | น. ชื่อแกงอย่างหนึ่ง มีลักษณะคล้ายต้มยำกะทิ แต่มักใช้เนื้อไก่ ใส่ข่าอ่อน ปรุงรสด้วยนํ้าปลา มะนาว พริกขี้หนู. |
| นาว | น. มะนาว เช่น งั่วนาวทรนาวเนก กรูดฉุรเฉกจรุงธาร (ม. คำหลวง จุลพน). |
| น้ำตก | อาหารอย่างหนึ่งใช้เนื้อสัตว์เช่นเนื้อหมูหรือเนื้อวัว ย่างพอสุกเล็กน้อย หั่นเป็นชิ้นบาง ๆ แล้วปรุงด้วยพริกป่น หอมแดงซอย ข้าวคั่ว น้ำมะนาว น้ำปลา เป็นต้น |
| น้ำพริก | น. อาหารชนิดหนึ่ง ปรุงด้วยกะปิ กระเทียม พริกขี้หนู มะนาว เป็นต้น ใช้เป็นเครื่องจิ้มหรือคลุกข้าวกิน ใช้นํ้าปลาหรือนํ้าปลาร้าแทนกะปิก็มี เช่น นํ้าพริกปลาร้า นํ้าพริกปลาย่าง ใช้ของเปรี้ยวอื่น ๆ เช่น มะขาม มะดัน มะม่วง แทนมะนาวก็มี เรียกชื่อต่างกันไปตามเครื่องปรุง เช่น นํ้าพริกมะขาม นํ้าพริกมะดัน นํ้าพริกมะม่วง, อาหารคาวอย่างหนึ่ง ลักษณะอย่างแกง มี ๓ รสแต่ค่อนข้างหวาน ทำด้วยถั่วทองคั่วแล้วโขลก เนื้อกุ้งโขลก ผสมกับกะทิ และเครื่องปรุงรส กินกับเหมือดคือผักบางอย่าง ใช้กินกับขนมจีน, เครื่องปรุงแกงเผ็ด แกงคั่ว หรือ แกงส้ม. |
| น้ำพริกขี้กา | น. น้ำพริกชนิดหนึ่ง ทำด้วยพริกชี้ฟ้า หอม กระเทียม เผาแล้วโขลกพอแหลก ปรุงรสด้วยน้ำปลา มะนาว น้ำตาล. |
| บีบ | ก. ใช้มือเป็นต้นกดด้านทั้ง ๒ ของสิ่งใดสิ่งหนึ่งเข้าหากัน เช่น บีบมะนาว, โดยปริยายหมายถึง กดดัน เช่น ถูกบีบ. |
| เปรี้ยว | (เปฺรี้ยว) ว. มีรสอย่างหนึ่งอย่างรสมะนาวเป็นต้น, มีกลิ่นหรือรสอย่างอาหารบูดหรืออาหารเสีย |
| โป๊ะแตก | น. ชื่ออาหารอย่างหนึ่ง ใช้ของทะเล เช่น หอยแมลงภู่สด ปลากะพง ปูม้า ปลาหมึก กุ้ง ต้มในน้ำเดือดซึ่งมีตะไคร้ ใบมะกรูด หัวหอม รากผักชี ปรุงรสเปรี้ยวเค็มด้วยมะขามหรือมะนาว น้ำปลา พริกขี้หนู พริกแห้งเผา. |
| พล่า | (พฺล่า) น. เครื่องกับข้าวชนิดหนึ่ง คล้ายยำ มักใช้เนื้อดิบ ทำให้สุกด้วยของเปรี้ยวเช่นมะนาว. |
| ลาบ | น. อาหารชนิดหนึ่ง ใช้ปลาหรือเนื้อดิบสับให้ละเอียด ผสมด้วยเครื่องปรุงมีมะนาว พริก น้ำปลาหรือปลาร้า เป็นต้น, ถ้าใส่เลือดวัวหรือเลือดหมู เรียกว่า ลาบเลือด. |
| ลูกกัลปพฤกษ์ | น. ลูกมะนาวหรือของที่บรรจุเงินปลีกเป็นต้นไว้ข้างในสำหรับโปรยทาน, โดยปริยายเรียกสลากที่ห้อยไว้ตามต้นไม้ให้คนสอยในงานกุศลหรืองานรื่นเริงเป็นต้น. |
| วามนาวตาร | (วามะนาวะ-) น. อวตารปางที่ ๕ ของพระนารายณ์. |
| วิ่งเก็บของ | ก. วิ่งเก็บสิ่งของเช่นส้ม มะนาว ที่วางเป็นระยะ ๆ แล้วไปใส่ภาชนะที่วางไว้ที่ตั้งต้น ใครเก็บหมดก่อนเป็นผู้ชนะ. |
| ส้ม ๑ | น. ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็กหลายชนิดในสกุล Citrus วงศ์ Rutaceae ใบ ดอก และผิวผลมีต่อมนํ้ามัน กลิ่นฉุน ผลรสเปรี้ยวหรือหวาน กินได้ เช่น ส้มซ่า (C. aurantiumL.) ส้มโอ [ C. maxima (Burm.)Merr. ] ส้มแก้ว (C. nobilisLour.) ส้มจุก ส้มเขียวหวาน ส้มจันทบูร (C. reticulataBlanco) ส้มเกลี้ยง ส้มเช้ง [ C. sinensis (L.) Osbeck ], ถ้าผลไม้จำพวกนี้มี มะ อยู่หน้า มักตัดคำ ส้ม ออก เช่น ส้มมะนาว ส้มมะกรูด เป็น มะนาว มะกรูด. |
| ส้มตำ | น. ของกินชนิดหนึ่ง เอาผลไม้มีมะละกอเป็นต้นมาตำประสมกับเครื่องปรุงมี กระเทียม พริก มะนาว กุ้งแห้ง เป็นต้น มีรสเปรี้ยว, บางท้องถิ่นเรียก ตำส้ม. |
| สะเออะ ๒ | น. เรียกนํ้าที่ได้จากเนื้อสัตว์สดเช่นกุ้ง เนื้อที่คั้นกับนํ้ามะนาว ตั้งไฟให้สุก ใช้ปรุงรส ว่า นํ้าสะเออะ. |
| สาคร ๒ | (-คอน) น. ชื่อขันขนาดใหญ่ทำด้วยโลหะผสม ได้แก่ สัมฤทธิ์ ทองเหลือง ตัวขันเป็นทรงลูกมะนาวตัด ก้นขันมีเชิง ข้างขันทำเป็นรูปหน้าสิงโตปากคาบห่วงซึ่งใช้เป็นหูหิ้วข้างละหู ใช้บรรจุน้ำสำหรับทำน้ำมนต์ หรือสำหรับผู้มีบรรดาศักดิ์ใช้อาบ เรียกว่า ขันสาคร. |
| สุ ๑ | ก. ซักสบงจีวรวิธีหนึ่งโดยใช้นํ้าร้อนหรือมะกรูดมะนาวเป็นต้น, มักใช้ว่า ซักสุ. |
| หนามแหลมไม่มีใครเสี้ยม | น. คนที่มีปฏิภาณไหวพริบตามธรรมชาติโดยไม่ต้องมีใครสอน, มักใช้เข้าคู่กับ มะนาวกลมเกลี้ยงไม่มีใครกลึง. |
| หนามแดง | ชื่อไม้พุ่มชนิด Carissa carandas L. ในวงศ์ Apocynaceae ดอกสีขาว หลอดดอกสีชมพู กลิ่นหอม ผลสีขาว สุกสีแดงคล้ำ กินได้, มะนาวไม่รู้โห่ ก็เรียก. |
| ชามะนาว | [chā manāo] (n, exp) EN: tea with lemon ; hot tea with lemon ; iced tea with lemon |
| กรดมะนาว | [krot manāo] (n, exp) EN: citric acid FR: acide citrique [ m ] |
| มะนาว | [manāo] (n) EN: lime ; lemon ; common lime FR: citron vert [ m ] ; lime [ f ] |
| มะนาวฝรั่ง | [manāo farang] (n, exp) EN: lemon FR: citron [ m ] |
| มะนาวควาย | [manāo khwāi] (n, exp) EN: citron FR: cedrat [ m ] ; cidratier [ m ] ; citronnier des Juifs [ m ] |
| น้ำมะนาว | [nām manāo] (n) EN: lemonade ; limeade FR: limonade [ f ] ; jus de citron [ m ] ; citronnade [ f ] |
| ผีเสื้อหนอนมะนาว | [phīseūa nøn manāo] (n, exp) EN: Lime Butterfly |
| ผลมะนาว | [phon manāo] (n) EN: lemon ; lime fruit FR: citron [ m ] |
| ต้นมะนาว | [ton manāo] (n) EN: lemon tree FR: citronnier [ m ] ; limonier [ m ] |