| กวยจั๊บ | น. ชื่อของกินชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าหั่นเป็นชิ้นใหญ่ ๆ ต้มสุกแล้วปรุงด้วยเครื่องมีเครื่องในหมูเป็นต้น. |
| จั้ก ๆ | ว. เสียงอย่างเสียงฝนตกแรง. |
| จั๊กกิ้ม | น. จิ้งจก. (ดู จิ้งจก). |
| จักจั่น ๑ | (จักกะ-) น. ชื่อแมลงในวงศ์ Cicadidae ลำตัวยาวตั้งแต่ ๒-๑๐ เซนติเมตร หัวและอกกว้าง ปีกมี ๒ คู่ เนื้อปีกส่วนใหญ่ใสเหมือนกันทั้ง ๒ คู่ เมื่อเกาะอยู่กับที่ปีกพับเป็นรูปหลังคาคลุมตัว มีปากชนิดเจาะดูด ตาโตเห็นได้ชัด เพศผู้มีอวัยวะทำเสียงอยู่ทางด้านล่างของส่วนท้องได้ยินไปไกล ส่วนใหญ่ลำตัวสีน้ำตาลเข้ม ที่พบบ่อยเป็นชนิด Dundubia intermerata Walker. |
| จักจั่น ๒ | (จักกะ-) ดู กระพี้นางนวล. |
| จักจั่น ๓ | (จักกะ-) ดู จั่น ๓. |
| จั๊กจี้ | (จั๊กกะ-) ก. อาการที่ทำให้รู้สึกเสียวสะดุ้งหรือหัวเราะโดยไม่ตั้งใจเมื่อถูกจี้ที่เอวหรือรักแร้เป็นต้น, อาการที่เอามือไปจั๊กจี้ผู้อื่น. |
| จั๊กเดียม | (จั๊กกะ-) ก. กระดาก, เขินอาย, อาการของคนที่รู้สึกเมื่อถูกจั๊กจี้, มักใช้เข้าคู่กับคำ จั๊กจี้ เป็น จั๊กจี้จั๊กเดียม. |
| จั๊กเล้อ | น. จิ้งเหลน. (ดู จิ้งเหลน). |
| จักแหล่น, จั๊กแหล่น | (จักกะแหฺล่น, จั๊กกะแหฺล่น) ว. จวนเจียน, เกือบ, หวุดหวิด, เช่น จักแหล่นจะไม่ทันรถไฟ. |
| จั้ง | ก. ตั้ง เช่น คือคชกลับกลอกจั้ง จญสีห์ (ยวนพ่าย). |
| จั๋ง ๑ | ว. เต็มที่, เต็มแรง, จังหนับ จำหนับ หรือ จํ๋าหนับ ก็ว่า. |
| จั๋ง ๒ | น. ชื่อปาล์มชนิด Rhapis excelsa (Thunb.) Henry ex Rehder ในวงศ์ Palmae ใบรูปพัด ปลูกเป็นไม้ประดับ, เท้าสาน ก็เรียก. |
| จั้งมั่ง | ว. แข็งแรง, จังมัง ก็ว่า. |
| จั่น ๑ | น. ช่อดอกหมากหรือช่อดอกมะพร้าวเมื่อยังอ่อนอยู่. |
| จั่น ๒ | น. เครื่องดักสัตว์ทั้งในนํ้าและบนบก มีรูปคล้ายกรง มีหลายชนิด |
| จั่น ๒ | เรียกประตูนํ้าอย่างโบราณที่ใช้ไม้ซุงขวางกัน ว่า ปากจั่น. |
| จั่นหับ | น. กรงดักสัตว์ ด้านหน้ามีประตูปิดเปิดได้. |
| จั่นห้าว | น. เครื่องยิงสัตว์ ใช้หอก หรือปืน หรือหลาว ขัดสายใยไว้ เมื่อคนหรือสัตว์ไปถูกสายใยเข้า ก็ลั่นแทงเอาหรือยิงเอา ใช้อย่างเดียวกับหน้าไม้ก็ได้. |
| จั่น ๓ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวพวกหอยเบี้ยชนิด Cypraea moneta Linn . ในวงศ์ Cypraeidae เปลือกสีนวล หลังโค้งนูน ตามขอบช่องเปลือกที่อยู่ด้านท้องเป็นรอยหยัก เรียกว่า เบี้ยจั่น ในสมัยโบราณใช้แทนเงิน, เบี้ยจักจั่น ก็เรียก. |
| จั่น ๔ | น. เครื่องประดับคอชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายทับทรวงและจี้ ใหญ่กว่าจี้ แต่ย่อมกว่าตาบและทับทรวง. |
| จั่น ๕ | น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Millettia brandisiana Kurz ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีม่วงหรือม่วงคราม ลักษณะคล้ายดอกถั่วแต่ขนาดเล็กกว่า เวลาออกดอกไม่ใคร่มีใบ เป็นไม้ประดับที่งาม. |
| จั่น ๕ | ชื่อเห็ดชนิด Tricholoma crassum (Berk. |
| จั่นดิน | น. ต้นรากสามสิบ. (ดู รากสามสิบ). |
| จั้นหล่อ | น. จำหล่อ. |
| จั่ว ๑ | น. เครื่องบนแห่งเรือนที่ปิดด้านสกัดหลังคาสำหรับกันลมและแดดฝน มีรูปเป็นสามเหลี่ยม, หน้าจั่ว ก็ว่า. |
| จั่ว ๒ | ก. ลากไพ่จากกองมาเปิด, เปิดไพ่ในกอง. |
| จั๊วะ | ว. คำแต่งคำ ขาว ให้รู้ว่าสีขาวมาก, จ๊วก ก็ว่า. |
| ตกจั่น | ก. ออกดอก (ใช้แก่หมากและมะพร้าว). |
| เบี้ยจักจั่น | ดู จั่น ๓. |
| ปั้นจั่น | น. เครื่องยกของหนักประกอบด้วยเสาและรอกเป็นต้น, เครื่องจักรสำหรับยกของหนัก. |
| ปากจั่น | น. ประตูน้ำอย่างโบราณที่ใช้ไม้ซุงขวาง. |
| ไม้จั่วไพ่ | น. ไม้ที่ใช้ช่วยในการเปิดไพ่หรือลากไพ่จากในกองออกมาจั่ว ในการเล่นไพ่ตอง. |
| รักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา | ก. ใฝ่ดีจะมีความสุขความเจริญ ใฝ่ชั่วจะได้รับความลำบาก. |
| ลักจั่น | (ลักกะจั่น) น. นํ้าเต้าหรือภาชนะดินรูปคล้ายนํ้าเต้า สำหรับบรรจุนํ้าในเวลาเดินทางอย่างที่พระธุดงค์ใช้. |
| สามเหลี่ยมหน้าจั่ว | น. รูปสามเหลี่ยมที่มีด้านคู่หนึ่งยาวเท่ากัน. |
| เสือติดจั่น | ว. อาการที่เดินงุ่นง่านวนไปมาเหมือนเสือที่ติดอยู่ในจั่นหับ. |
| หน้าจั่ว | น. เครื่องบนแห่งเรือนที่ปิดด้านสกัดหลังคา สำหรับกันลมและแดดฝน มีรูปเป็นสามเหลี่ยม, จั่ว ก็ว่า |
| หน้าจั่ว | เรียกรูปสามเหลี่ยมที่มีด้านคู่หนึ่งยาวเท่ากัน ว่า สามเหลี่ยมหน้าจั่ว. |
| หนูติดจั่น | ว. จนปัญญา, หาทางออกไม่ได้. |
| กระพี้นางนวล | น. ชื่อไม้ต้นชนิด Dalbergia canaGraham ex Kurz ในวงศ์ Leguminosae ใบเป็นใบประกอบ ใบย่อยรูปไข่ ปลายเรียวแหลม ดอกรูปดอกถั่ว กลีบเลี้ยงสีม่วงดำ กลีบดอกสีขาวอมเหลือง ฝักแบน มีขน มี ๒ เมล็ด, จักจั่น ก็เรียก. |
| กะแล ๑ | น. กาแล, ชื่อไม้เครื่องเรือนที่ต่อจากปั้นลมทั้ง ๒ ด้านไปไขว้กัน อยู่ตอนบนสุดของหลังคาที่ยื่นจากหน้าจั่ว อาจสลักลวดลายตามแต่จะเห็นงาม, บางถิ่นเรียก แกแล. |
| กัญญา ๒ | (กันยา) น. เครื่องบังแดดรูปหลังคาทรงจั่ว ใช้สำหรับตั้งเหนือแคร่หามหรือเรือยาวเพื่อเป็นเกียรติยศแก่ผู้เป็นนายในที่นั้น, เรียกแคร่หามหรือเรือยาวที่มีกัญญา ว่า แคร่กัญญา เรือกัญญา. |
| กาบเขียง | น. ส่วนที่หุ้มจั่นหมากจั่นมะพร้าว. |
| กาแล | น. ชื่อไม้เครื่องเรือนที่ต่อจากปั้นลมทั้ง ๒ ด้านไปไขว้กัน อยู่ตอนบนสุดของหลังคาที่ยื่นจากหน้าจั่ว อาจสลักลวดลายตามแต่จะเห็นงาม, บางถิ่น กะแล หรือ แกแล. |
| กิ้งโครง ๒ | น. จั่นมะพร้าวแห้ง. |
| แกแล ๑ | น. กาแล, ชื่อไม้เครื่องเรือนที่ต่อจากปั้นลมทั้ง ๒ ด้านไปไขว้กัน อยู่ตอนบนสุดของหลังคาที่ยื่นจากหน้าจั่ว อาจสลักลวดลายตามแต่จะเห็นงาม, บางถิ่นเรียก กะแล. |
| ขื่อกะละปังหา | น. ขื่อด้านสกัดหัวท้ายสำหรับรับหน้าจั่วและติดกลอนปีกนก. |
| ไขรา | น. ส่วนของหลังคาอาคารสถาปัตยกรรมไทย เฉพาะตอนที่ยื่นพ้นผนังอาคารออกไปยังขอบหลังคา, ถ้าส่วนที่ยื่นนั้นอยู่ตรงหน้าจั่ว เรียก ไขราหน้าจั่ว, ถ้าอยู่ปลายหน้าบัน เรียก ไขราหน้าบัน, ถ้าเป็นหลังคาปีกนก เรียก ไขราปีกนก, ถ้าเป็นหลังคาบังสาดตามขนาดยาวของเต้า เรียก ไขราจันทันเต้า หรือ ไขราเต้า. |
| งวง ๑ | น. จมูกของช้างที่ยื่นยาวออกไป ตรงปลายมีจะงอยสำหรับจับของอย่างมือ, เรียกจั่นมะพร้าวและช่อดอกเพศผู้ของตาลเพื่อเตรียมทำนํ้าตาล, เรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น งวงครุ งวงผีเสื้อ |
