| อุปัชฌาย-, อุปัชฌาย์, อุปัชฌายะ | (อุปัดชายะ-, อุบปัดชายะ-, อุปัดชา, อุบปัดชา) น. พระเถระผู้เป็นประธานการบวชกุลบุตรในพระพุทธศาสนา. |
| กรวย ๑ | น. ของมีรูปกลม กลวง ยาวเรียวแหลม, เรียกขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้า กะทิ น้ำตาลปีบ เป็นต้น หยอดในกรวยใบตอง ว่า ขนมกรวย, กระทงมีฝาเป็นกรวยครอบ ข้างในใส่หมากหรือเมี่ยงสำหรับถวายพระอุปัชฌาย์และคู่สวดในการบวชนาค เรียกว่า กรวยอุปัชฌาย์และกรวยคู่สวด |
| ขอนิสัย | ก. ขอฝากตัวอยู่ในความปกครองของพระอุปัชฌาย์ (ใช้แก่กุลบุตรในเวลาอุปสมบท). |
| เจ้าอธิการ | น. พระที่ดำรงตำแหน่งเป็นพระอุปัชฌาย์หรือเจ้าคณะตำบลซึ่งไม่มีสมณศักดิ์อย่างอื่น. |
| ฉายา ๑ | ชื่อที่พระอุปัชฌาย์ตั้งให้เป็นภาษาบาลีเมื่ออุปสมบท, ชื่อตั้งให้กันเล่น ๆ หรือตามลักษณะที่หมายรู้กันในหมู่คณะ. |
| ทำวัตร | ทำสามีจิกรรมตามธรรมเนียมของพระภิกษุ เช่น ก่อนเข้าพรรษาพระภิกษุต้องไปทำวัตรพระอุปัชฌาย์ที่อยู่ต่างจังหวัด. |
| น้อมนำ | ก. นำไปโดยกิริยาอ่อนน้อม เช่น น้อมนำเครื่องสักการะไปถวายพระอุปัชฌาย์, (ปาก) นำไปด้วยความอ่อนน้อม เช่น น้อมนำแนวพระราชดำริไปปฏิบัติ. |
| สัทธิงวิหาริก, สัทธิวิหาริก | น. คำเรียกผู้ได้รับการอุปสมบทแล้ว, ถ้าอุปสมบทต่อพระอุปัชฌาย์องค์ใดก็เป็นสัทธิงวิหาริกของพระอุปัชฌาย์องค์นั้น. |
| สามีจิกรรม | น. การแสดงความเคารพตามธรรมเนียมของพระเณรในระหว่างผู้ใหญ่กับผู้น้อย เช่น ระหว่างพระอุปัชฌาย์กับสัทธิวิหาริก ระหว่างอาจารย์กับอันเตวาสิก หรือระหว่างผู้แก่พรรษากับผู้อ่อนพรรษากว่า. |
| หนังสือสุทธิ | น. หนังสือที่พระอุปัชฌาย์ออกให้พระภิกษุหรือสามเณรเพื่อรับรองสถานภาพความเป็นภิกษุหรือสามเณร. |
| อธิการ | เรียกพระที่ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสซึ่งไม่มีสมณศักดิ์อย่างอื่น ว่า พระอธิการ, เรียกพระที่ดำรงตำแหน่งพระอุปัชฌาย์หรือเจ้าคณะตำบล ซึ่งไม่มีสมณศักดิ์อย่างอื่น ว่า เจ้าอธิการ |
| อุปัชฌายวัตร | (อุปัดชายะวัด, อุบปัดชายะวัด) น. กิจที่สัทธิงวิหาริกจะต้องปฏิบัติต่ออุปัชฌาย์ของตน. |
| อุปาธยาย | (อุปาดทะยาย, อุบปาดทะยาย) น. อุปัชฌาย์. |