| รัตน์ | [rat] (n) EN: gem ; precious stone FR: joyau [ m ] ; pierre précieuse [ f ] |
| เขื่อนอุบลรัตน์ | [Kheūoen Ubonrat] (n, prop) EN: U-bonrat Dam ; Ubolratana Dam |
| ม่วงมณีรัตน์ | [muang manīrat] (n, exp) EN: Bignonia magnifica ; Arrabidaea magnifica ; Purple bignonia ; Glowvine |
| เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ | [Naorawat Phongphaibūn] (n, prop) EN: Naowarat Pongpaiboon FR: Naowarat Pongpaiboon |
| นพรัตน์ | [noppharat] (n) EN: nine gems FR: les neuf joyaux [ mpl ] |
| ประชัย เลี่ยวไพรัตน์ | [Prachai Līophairat] (n, prop) EN: Prachai Leophairatana FR: Prachai Leophairatana |
| ไตรรัตน์ | [trairat] (n) EN: Buddhist Three Gems (Buddha, His Teachings, Monk) ; the Triple Gem |
| นพรัตน์ | (n) nine gems, Syn. นวรัตน์, เนาวรัตน์, Thai Definition: แก้ว 9 อย่าง คือ เพชร ทับทิม มรกต บุษราคัม โกเมน นิล มุกดา เพทาย ไพฑูรย์, Notes: (สันสกฤต) |
| ตรีรัตน์ | (n) three gems (Buddha, law and brotherhood of monks), Example: ตรีรัตน์เป็นสิ่งเลื่อมใสสูงสุดของพุทธศาสนิกชนทั้งมวล, Thai Definition: แก้วทั้ง 3 คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ |
| ภุมรัตน์ | (n) coral, Syn. หินปะการัง, Notes: (บาลี) |
| มณีรัตน์ | (n) gem, See also: jewel, diamond, precious stone, Syn. แก้วมณ, Notes: (บาลี/สันสกฤต) |
| ไตรรัตน์ | (n) Buddhist Three Gems (Buddha, His Teachings, Monk), See also: Triple Gem, Three Jewels (Buddha, Law, Order), Syn. พระรัตนไตร, Example: พระสงฆ์เป็นหนึ่งในไตรรัตน์หรือแก้วสามประการในพระพุทธศาสนา, Thai Definition: แก้ว 3 ประการ หมายถึง พระพุทธเจ้า เรียกว่า พุทธรัตนะ พระธรรม เรียกว่า พระธรรมรัตนะ พระสงฆ์ เรียกว่า สังฆรัตนะ |
| ธรรมรัตน์ | (n) jewel of law, Thai Definition: แก้วคือธรรม, Notes: (บาลี, สันสกฤต) |
| เครือเทพรัตน์ | น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็ง ชนิด Thepparatia thailandica Phuph. ในวงศ์ Malvaceae ใบเป็นใบเดี่ยว มี ๓-๕ แฉก ดอกสีม่วง ขอบเหลือง รูประฆัง ออกเป็นพวง ห้อยลง ผลมี ๕ ช่อง เป็นไม้ถิ่นเดียวของไทย ตั้งชื่อวิทยาศาสตร์เพื่อเทิดพระเกียรติสมเด็จพระเทพ-รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. |
| จุฑารัตน์ | น. เครื่องประดับจุก. |
| ตรีรัตน์ | น. แก้วทั้ง ๓ คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์, โดยมากใช้ ไตรรัตน์. |
| ไตรรัตน์ | น. แก้ว ๓ ประการอันประเสริฐสุดของพุทธศาสนิกชน หมายถึง พระพุทธเจ้า เรียกว่า พุทธรัตนะ พระธรรม เรียกว่า ธรรมรัตนะ พระสงฆ์ เรียกว่า สังฆรัตนะ, รัตนตรัย ก็เรียก. |
| ธรรมรัตน์ | น. แก้วคือธรรม. |
| นพรัตน์ | (นบพะ-) น. แก้ว ๙ อย่าง คือ เพชร ทับทิม มรกต บุษราคัม โกเมน นิล มุกดา เพทาย ไพฑูรย์, นวรัตน์ หรือ เนาวรัตน์ ก็ว่า. |
| นวรัตน์ | น. นพรัตน์, แก้ว ๙ อย่าง คือ เพชร ทับทิม มรกต บุษราคัม โกเมน นิล มุกดา เพทาย ไพฑูรย์, เนาวรัตน์ ก็ว่า. |
| นิลรัตน์ | (นินละ-) น. แก้วสีขาบ, นิล. |
| นิศานาถ, นิศาบดี, นิศามณี, นิศารัตน์ | น. พระจันทร์. |
| เนาวรัตน์ | ดู นวรัตน์ ที่ นว- ๒. |
| บริณายกรัตน์ | (บอรินายะกะ-) น. ขุนพลแก้ว, เป็นสมบัติประการ ๑ ในสมบัติ ๗ ประการของพระเจ้าจักรพรรดิ. |
| ภุมรัตน์ | (พุมมะรัด) น. หินปะการัง. |
| มณีรัตน์ | น. แก้วมณี. |
| ม่วงมณีรัตน์ | ดู บานบุรีม่วง (๓). |
| รัตน-, รัตน์, รัตนะ | (รัดตะนะ-, รัด, รัดตะ-) น. แก้วที่ถือว่ามีค่ายิ่ง เช่น อิตถีรัตนะ คือ นางแก้ว หัตถิรัตนะ คือ ช้างแก้ว |
| รัตน-, รัตน์, รัตนะ | คน สัตว์ หรือสิ่งของที่ถือว่าวิเศษและมีค่ามาก เช่น รัตนะ ๗ ของพระเจ้าจักรพรรดิ ได้แก่๑. จักรรัตนะ–จักรแก้ว ๒. หัตถิรัตนะ–ช้างแก้ว ๓. อัสสรัตนะ–ม้าแก้ว ๔. มณิรัตนะ–มณีแก้ว ๕. อิตถีรัตนะ–นางแก้ว ๖. คหปติรัตนะ–ขุนคลังแก้ว ๗. ปริณายกรัตนะ–ขุนพลแก้ว |
| รัตน-, รัตน์, รัตนะ | ของประเสริฐสุด, ของยอดเยี่ยม, เช่น รัตนะ ๓ คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นแก้วอันประเสริฐสุดของพุทธศาสนิกชน |
| รัตน-, รัตน์, รัตนะ | ใช้ประกอบคำอื่นหมายถึงยอดเยี่ยมในพวกนั้น ๆ เช่น บุรุษรัตน์ นารีรัตน์ รัตนกวี. |
| ศิโรรัตน์ | น. เพชรประดับหัว. |
| ศิโรรัตน์ | ดู ศิร-, ศิระ. |
| อมรรัตน์ | (อะมอนระ-) น. เพชร. |
| กระกร | ก. ฉายรัศมี เช่น ทินกรกระกรจามี- กรกรรัศมี ดุรงครัตน์พรรณราย (สมุทรโฆษ). |
| ขุนบาล | น. บุคคลที่ได้รับอนุญาตผูกอากรที่เป็นรายได้จากการพนันประเภทหวย เพื่อส่งรายได้ให้แก่รัฐ, มาจากทินนามเต็มว่า ขุนบาลเบิกบุรีรัตน์. |
| ดิลก | (ดิหฺลก) ว. เลิศ, ยอด, เฉลิม, เช่น มหาดิลกภพนพรัตน์. |
| ตรีพิธพรรณ | ชื่อโคลง ๔ ประเภทหนึ่งที่เลื่อนคำรับสัมผัสในบาทที่ ๒ จากคำที่ ๕ มาเป็นคำที่ ๓ ส่วนข้อบังคับอื่น ๆ เหมือนโคลงสี่สุภาพทุกประการ เช่น ข้าขอประณตน้อม กายวจี จิตนา ต่อพระตรีไตรรัตน์ โรจน์เรื้อง เป็นประทีปส่องศรี โลกชัชวาลนา กำจัดมืดมนธ์เปลื้อง สัตว์พ้นสงสาร (หลักภาษาไทยของพระยาอุปกิตศิลปสาร, ในจินดามณีเรียกตรีเพชรทัณฑี). |
| บานบุรีม่วง | ชื่อไม้เถาชนิด Saritaea magnifica (W. Bull) Dugand ในวงศ์ Bignoniaceae ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อยเป็นคู่ ระหว่างใบย่อยมีมือจับ ดอกสีม่วงชมพู ภายในหลอดดอกสีเหลือง, ม่วงมณีรัตน์ ก็เรียก. |
| ไพฑูรย์ | น. ชื่อรัตนะอย่างหนึ่ง ในจำพวกนพรัตน์ มีสีเหลืองแกมเขียวหรือนํ้าตาลเทา มีนํ้าเป็นสายรุ้งกลอกไปมา, เพชรตาแมว หรือ แก้วสีไม้ไผ่ ก็ว่า. |
| มณี | น. แก้วหินมีค่าสีแดง ในจำพวกนพรัตน์ มักหมายถึงทับทิม. |
| มรกต | (มอระกด) น. ชื่อรัตนะอย่างหนึ่งในจำพวกนพรัตน์ มีสีเขียว. |
| มุกดา, มุกดาหาร | ชื่อรัตนะอย่างหนึ่งในพวกนพรัตน์ สีหมอกอ่อน ๆ. |
| รตนะ | (ระตะ-) น. รัตน์. |
| ระบำ | น. การแสดงที่มุ่งความสวยงามหรือความบันเทิง ใช้ผู้แสดงเป็นหมู่ เช่น ระบำสี่บท ระบำนพรัตน์ ระบำเทพบันเทิง. |
| รัตนตรัย | น. แก้ว ๓ ประการอันประเสริฐสุดของพุทธศาสนิกชน หมายถึง พระพุทธเจ้า เรียกว่า พุทธรัตนะ พระธรรม เรียกว่า ธรรมรัตนะ พระสงฆ์ เรียกว่า สังฆรัตนะ, ไตรรัตน์ ก็เรียก. |
| รัตนา | ดู รัตน-, รัตน์, รัตนะ. |
| รัตนากร | ดู รัตน-, รัตน์, รัตนะ. |
| รัตนาภรณ์ | ดู รัตน-, รัตน์, รัตนะ. |
| รัตนาวลี | ดู รัตน-, รัตน์, รัตนะ. |
| อัษฎายุธ, อัษฎาวุธ | น. เครื่องราชูปโภคหมวดพระแสง มี ๘ อย่าง คือ ๑. พระแสงหอกเพชรรัตน์ ๒. พระแสงดาบเชลย ๓. พระแสงตรี ๔. พระแสงจักร ๕. พระแสงดาบและเขน ๖. พระแสงธนู ๗. พระแสงง้าวมีขอแสนพลพ่าย ๘. พระแสงปืนคาบชุดข้ามแม่นํ้าสะโตง, จะอัญเชิญมาถวายในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก. |
| เขื่อนอุบลรัตน์ | [Kheūoen Ubonrat] (n, prop) EN: U-bonrat Dam ; Ubolratana Dam |
| ม่วงมณีรัตน์ | [muang manīrat] (n, exp) EN: Bignonia magnifica ; Arrabidaea magnifica ; Purple bignonia ; Glowvine |
| เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ | [Naorawat Phongphaibūn] (n, prop) EN: Naowarat Pongpaiboon FR: Naowarat Pongpaiboon |
| นพรัตน์ | [noppharat] (n) EN: nine gems FR: les neuf joyaux [ mpl ] |
| ประชัย เลี่ยวไพรัตน์ | [Prachai Līophairat] (n, prop) EN: Prachai Leophairatana FR: Prachai Leophairatana |
| รัตน์ | [rat] (n) EN: gem ; precious stone FR: joyau [ m ] ; pierre précieuse [ f ] |
| ไตรรัตน์ | [trairat] (n) EN: Buddhist Three Gems (Buddha, His Teachings, Monk) ; the Triple Gem |