มัชฌิม | (adj) middle, See also: moderate, medium, intermediate, mean, Syn. กลาง, ปานกลาง, Example: ในยามมัชฌิมวัยข้าพเจ้าได้ท่านเจ้าคุณที่คอยปกป้องดูแลรักษา, Notes: (บาลี) |
มัชฌิมา | (n) middle finger, Syn. นิ้วกลาง, พระมัชฌิมา, Example: เจ้าหญิงทรงพระธำมรงค์มรกตประจำราชวงศ์บนพระมัชฌิมา, Notes: (บาลี) |
มัชฌิมา | (adj) moderate, See also: middle, Syn. ปานกลาง, มัชฌิม, Example: เวลาจะทำอะไร เราควรยึดหลักมัชฌิมาเอาไว้, Notes: (บาลี) |
มัชฌิมประเทศ | (n) Central Indian, Syn. อินเดียตอนกลาง, Example: พระพุทธรูปแบบนี้ เราได้แบบมาจากมัชฌิมประเทศ |
มัชฌิมาปฏิปทา | (n) middle path, See also: middle way, moderate practice, Syn. ทางสายกลาง, Example: มัชฌิมาปฏิปทาเป็นแนวทางการดำเนินชีวิตที่สำคัญของชาวพุทธ, Thai Definition: ความประพฤติสายกลาง คือ ไม่ตึงเกินไปและไม่หย่อนเกินไป, ข้อปฏิบัติปานกลาง คือ มรรค 8, Notes: (บาลี) |
ตนุมัชฌา, ตนุมัธยมา, ตนุมัธยา | (-มัดชา, -มัดทะยะ-, -มัดทะยา) น. ชื่อฉันท์ชนิดหนึ่ง. (ป. ตนุมชฺฌา; ส. ตนุมธฺยมา, ตนุมธฺยา) |
มัชฌ- | (มัดชะ-) น. ท่ามกลาง. |
มัชฌันติก- | (มัดชันติกะ-) น. เวลาเที่ยงวัน, คู่กับ วิมัชฌันติก ว่า เวลาเที่ยงคืน. |
มัชฌันติกสมัย | น. เวลาเที่ยงวัน. |
มัชฌิม- | (มัดชิมะ-, มัดชิมมะ-, มัดชิม-) ว. ปานกลาง. |
มัชฌิมชนบท | น.ในสมัยพุทธกาลหมายถึง ดินแดนส่วนกลางของประเทศอินเดียอันเป็นที่อยู่ของพวกอริยกะ เป็นถิ่นที่อุดมสมบูรณ์ เป็นที่ตั้งนครใหญ่ ๆ เป็นศูนย์กลางการปกครอง และเป็นที่ประชุมของนักปราชญ์ คณาจารย์ เจ้าลัทธิต่าง ๆ. |
มัชฌิมนิกาย | น. ชื่อคัมภีร์นิกายที่ ๒ แห่งพระสุตตันตปิฎก แปลว่า หมวดปานกลาง รวบรวมพระสูตรขนาดปานกลางไว้ในหมวดนี้. |
มัชฌิมบุรุษ | น. ชายที่มีวัยปานกลาง, ชายที่มีอายุและกำลังปานกลาง. |
มัชฌิมประเทศ | (มัดชิมะ-, มัดชิม-) น. ประเทศอินเดีย, ตามแบบหมายถึงอินเดียตอนกลาง. |
มัชฌิมภูมิ | (-พูม) น. ระดับชั้นของพระภิกษุที่มีพรรษาระดับกลาง คือ ตั้งแต่ ๕ ถึง ๙ พรรษา อยู่ระหว่าง นวกภูมิ กับ เถรภูมิ. |
มัชฌิมยาม | น. ยามกลาง, ในบาลีแบ่งคืนเป็น ๓ ยาม กำหนดยามละ ๔ ชั่วโมง เรียกว่า ปฐมยาม มัชฌิมยาม ปัจฉิมยาม มัชฌิมยาม กำหนดเวลาตั้งแต่ ๔ ทุ่ม หรือ ๒๒ นาฬิกา ถึงตี ๒ หรือ ๒ นาฬิกา. |
มัชฌิมวัย | น. วัยกลางคน. |
มัชฌิมา | ว. ปานกลาง, ไม่ยิ่งไม่หย่อน, เช่น พอเป็นมัชฌิมา. |
มัชฌิมา | น. นิ้วกลาง เรียกว่า พระมัชฌิมา. |
มัชฌิมาปฏิปทา | น. ทางสายกลาง. |
มัชฌิมา | ดู มัชฌิม-. |
มัชฌิมาปฏิปทา | ดู มัชฌิม-. |
กุฎ, กุฎา | (กุด, กุดา) น. ยอด เช่น มัชฌิมากุฎาประมาณ (สมุทรโฆษ). |
เถรภูมิ | (เถระพูม) น. ระดับชั้นของพระภิกษุที่มีพรรษาระดับสูง คือตั้งแต่ ๑๐ พรรษาขึ้นไป อยู่ต่อจาก นวกภูมิ กับ มัชฌิมภูมิ. |
ทางสายกลาง | น. มรรคมีองค์ ๘ อันเป็นทางสายเดียวที่จะนำไปสู่ความดับทุกข์ ประกอบด้วย ๑. สัมมาทิฐิ ความเห็นชอบ ๒. สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบ ๓. สัมมาวาจา การเจรจาชอบ ๔. สัมมากัมมันตะ การกระทำชอบ ๕. สัมมาอาชีวะ การเลี้ยงชีวิตชอบ ๖. สัมมาวายามะ ความพยายามชอบ ๗. สัมมาสติ ความระลึกชอบ ๘. สัมมาสมาธิ ความตั้งใจมั่นชอบ รวมเรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา แปลว่า ทางสายกลาง |
นวกภูมิ | (นะวะกะพูม) น. ระดับชั้นของพระภิกษุที่มีพรรษาระดับต้น คือต่ำกว่า ๕ พรรษา อยู่ก่อน มัชฌิมภูมิ กับ เถรภูมิ. |
นิกาย | เรียกคัมภีร์พระสุตตันตปิฎกที่แยกออกเป็น ๕ หมวดใหญ่ คือ ทีฆนิกาย มัชฌิมนิกาย สังยุตนิกาย อังคุตรนิกาย ขุทกนิกาย. |
นิ้ว | น. ส่วนสุดของมือหรือเท้าแต่ละข้าง แยกออกเป็น ๕ กิ่ง คือ นิ้วหัวแม่มือ นิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง นิ้วก้อย, ราชาศัพท์ว่า พระอังคุฐ พระดัชนี พระมัชฌิมา พระอนามิกา พระกนิษฐา โดยลำดับ, ถ้าเป็นนิ้วเท้านิ้วต้น เรียกว่า นิ้วหัวแม่เท้า นอกนั้นอนุโลมเรียกตามนิ้วมือ |
ปฏิปทา | น. ทาง, ทางดำเนิน, เช่น มัชฌิมาปฏิปทา คือ ทางสายกลาง |
ปฐมยาม | (ปะถมมะ-) น. ยามต้น, ในบาลีแบ่งคืนออกเป็น ๓ ยาม กำหนดยามละ ๔ ชั่วโมง เรียกว่า ปฐมยาม มัชฌิมยาม และปัจฉิมยาม ปฐมยามกำหนดเวลาตั้งแต่ย่ำค่ำ หรือ ๑๘ นาฬิกา ถึง ๔ ทุ่ม หรือ ๒๒ นาฬิกา. |
ปัจจันตประเทศ | น. ประเทศปลายเขตแดน, ในวินัยหมายถึงที่อยู่นอกออกไปจากมัชฌิมประเทศ. |
ปัจฉิมยาม | (ปัดฉิมมะ-) น. ยามหลัง, ยามสุดท้าย, ในบาลีแบ่งคืนออกเป็น ๓ ยาม กำหนดยามละ ๔ ชั่วโมง เรียกว่า ปฐมยาม มัชฌิมยาม และปัจฉิมยาม ปัจฉิมยามกำหนดเวลาตั้งแต่ตี ๒ หรือ ๒ นาฬิกา ถึงย่ำรุ่ง หรือ ๖ นาฬิกา. |
มรรค, มรรค-, มรรคา | ในพระพุทธศาสนา เป็นชื่อแห่งโลกุตรธรรม คู่กับ ผล มี ๔ ชั้น คือ โสดาปัตติมรรค สกทาคามิมรรค อนาคามิมรรค อรหัตมรรค, ทางที่จะนำไปสู่ความพ้นทุกข์ เป็น ๑ ในอริยสัจ ๔ ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค เรียกเต็มว่า มรรคมีองค์ ๘ ประกอบด้วย สัมมาทิฐิ–ความเห็นชอบ ๑ สัมมาสังกัปปะ–ความดำริชอบ ๑ สัมมาวาจา–การเจรจาชอบ ๑ สัมมากัมมันตะ–การงานชอบ ๑ สัมมาอาชีวะ–การเลี้ยงชีวิตชอบ ๑ สัมมาวายามะ–ความพยายามชอบ ๑ สัมมาสติ–ความระลึกชอบ ๑ สัมมาสมาธิ–ความตั้งใจชอบ ๑ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า มัชฌิมาปฏิปทา คือ ทางสายกลาง. |
มัธยมา | (มัดทะยะมา) ว. มัชฌิมา, ปานกลาง. |
ยาม, ยาม- | ในบาลีแบ่งกลางคืนเป็น ๓ ยาม ยามหนึ่งมี ๔ ชั่วโมง เรียกว่า ปฐมยาม มัชฌิมยาม และปัจฉิมยาม |
อัษฎางคิกมรรค | (อัดสะดางคิกะมัก) น. ทางปฏิบัติเพื่อความดับทุกข์ตามหลักพระพุทธ-ศาสนา ประกอบด้วยองค์ ๘ คือ ๑. สัมมาทิฐิ ความเห็นชอบ ๒. สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบ ๓. สัมมาวาจา การเจรจาชอบ ๔. สัมมากัมมันตะ การงานชอบ ๕. สัมมาอาชีวะ การเลี้ยงชีวิตชอบ ๖. สัมมาวายามะ ความพยายามชอบ ๗. สัมมาสติ ความระลึกชอบ ๘. สัมมาสมาธิ ความตั้งใจชอบ เรียกว่า อริยมรรคมีองค์ ๘ รวมเรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา แปลว่า ทางสายกลาง. |
อาบัติ | น. โทษที่เกิดจากการล่วงละเมิดสิกขาบทหรือข้อห้ามแห่งภิกษุ มี ๗ อย่าง คือ ปาราชิก สังฆาทิเสส ถุลลัจจัย ปาจิตตีย์ ปาฏิเทสนียะ ทุกกฎ ทุพภาษิต มีโทษ ๓ สถาน คือ ๑. โทษสถานหนัก เรียกว่า ครุโทษ หรือ มหันตโทษ ทำให้ภิกษุผู้ต้องอาบัติขาดจากความเป็นภิกษุ ได้แก่ อาบัติปาราชิก ซึ่งเรียกว่า ครุกาบัติ ๒. โทษสถานกลาง เรียกว่า มัชฌิมโทษ ทำให้ภิกษุผู้ต้องอาบัติต้องอยู่กรรมก่อนจึงจะพ้นโทษ ได้แก่ อาบัติสังฆาทิเสส และ ๓. โทษสถานเบา เรียกว่า ลหุโทษ ทำให้ภิกษุผู้ต้องอาบัติที่ตํ่ากว่าอาบัติสังฆาทิเสสต้องปลงอาบัติ คือ บอกอาบัติของตนแก่ภิกษุด้วยกัน ได้แก่ อาบัติถุลลัจจัย ปาจิตตีย์ ปาฏิเทสนียะ ทุกกฏ และทุพภาษิต ซึ่งเรียกว่า ลหุกาบัติ. |
law of excluded middle | กฎนิรมัชฌิม [ปรัชญา ๒ มี.ค. ๒๕๔๕] |
law of excluded middle | กฎนิรมัชฌิม [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
assumed mean | มัชฌิมสมมุติ [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
aquatint mezzotint | ๑. กลวิธีพิมพ์มัชฌิมรงค์อย่างสีน้ำ๒. ภาพพิมพ์มัชฌิมรงค์อย่างสีน้ำ [ศิลปะ ๑๑ มี.ค. ๒๕๔๕] |
A.M. (arithmetic mean) | เอเอ็ม (มัชฌิมเลขคณิต) [ มีความหมายเหมือนกับ arithmetic average ] [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
arithmetic mean | ค่าเฉลี่ยเลขคณิต, มัชฌิมเลขคณิต [ ดู arithmetic average ] [ประชากรศาสตร์ ๔ ก.พ. ๒๕๔๕] |
arithmetic mean (A.M.) | มัชฌิมเลขคณิต (เอเอ็ม) [ มีความหมายเหมือนกับ arithmetic average ] [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
mature stream | ธารมัชฌิมวัย [ธรณีวิทยา๑๔ ม.ค. ๒๕๔๖] |
mean | มัชฌิม, ตัวกลาง, ค่าเฉลี่ย [ประชากรศาสตร์ ๔ ก.พ. ๒๕๔๕] |
mean | มัชฌิม [ปรัชญา ๒ มี.ค. ๒๕๔๕] |
mean | มัชฌิม, ค่าเฉลี่ย [ มีความหมายเหมือนกับ average ] [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
mezzotint | ๑. กลวิธีพิมพ์มัชฌิมรงค์๒. ภาพพิมพ์มัชฌิมรงค์ [ศิลปะ ๑๑ มี.ค. ๒๕๔๕] |
mean value theorem | ทฤษฎีบทค่ามัชฌิม [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
mean, doctrine of the | หลักมัชฌิม [ปรัชญา ๒ มี.ค. ๒๕๔๕] |
mesocrystalline | เนื้อมัชฌิมผลึก [ธรณีวิทยา๑๔ ม.ค. ๒๕๔๖] |
mesosphere | มัชฌิมภาค [ธรณีวิทยา๑๔ ม.ค. ๒๕๔๖] |
mean of maxima | มัชฌิมค่าสูงสุด [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
mean proportional | สัดส่วนมัชฌิม [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
middle way | ทางสายกลาง, มัชฌิมาปฏิปทา [ปรัชญา ๒ มี.ค. ๒๕๔๕] |
medium | ๑. ตัวกลาง, มัชฌิม๒. สาร [ มีความหมายเหมือนกับ substance ] [แพทยศาสตร์ ๖ ส.ค. ๒๕๔๔] |
doctrine of the mean | หลักมัชฌิม [ปรัชญา ๒ มี.ค. ๒๕๔๕] |
G.M. (geometric mean) | จีเอ็ม (มัชฌิมเรขาคณิต) [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
geometric mean | ค่าเฉลี่ยเรขาคณิต, มัชฌิมเรขาคณิต [ ดู geometric average ] [ประชากรศาสตร์ ๔ ก.พ. ๒๕๔๕] |
geometric mean (G.M.) | มัชฌิมเรขาคณิต (จีเอ็ม) [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
excluded middle, law of | กฎนิรมัชฌิม [ปรัชญา ๒ มี.ค. ๒๕๔๕] |
excluded middle, law of | กฎนิรมัชฌิม [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
extreme and mean ratio | อัตราส่วนค่าสุดขีดกับค่ามัชฌิม [ มีความหมายเหมือนกับ golden ratio ] [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
harmonic mean (H.M.) | มัชฌิมฮาร์มอนิก (เอชเอ็ม) [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
H.M. (harmonic mean) | เอชเอ็ม (มัชฌิมฮาร์มอนิก) [คณิตศาสตร์๑๙ ก.ค. ๒๕๔๗] |
weighted mean | ค่าเฉลี่ยถ่วงน้ำหนัก, มัชฌิมถ่วงน้ำหนัก [ประชากรศาสตร์ ๔ ก.พ. ๒๕๔๕] |
way, middle | ทางสายกลาง, มัชฌิมาปฏิปทา [ปรัชญา ๒ มี.ค. ๒๕๔๕] |
Mature River | แม่น้ำอยู่ตัว, แม่น้ำมัชฌิมวัย, Example: แม่น้ำที่ความลาดชันลดลง จนความเร็ว ของน้ำมีเพียงแค่พอดีพัดพาขยะ ซึ่งมาจากลำน้ำสาขาที่มีความลาดมากกว่าให้ไหลไป [สิ่งแวดล้อม] |
Arithmetic Mean | มัชณิมเลขคณิต, มัชฌิมเลขคณิต [การแพทย์] |
geometric mean (G.M.) | ค่าเฉลี่ยเรขาคณิต (มัชฌิมเรขาคณิต), ค่ากลางของข้อมูลชุดหนึ่งใช้อักษรย่อ G.M. หาได้จากสูตร เมื่อ Xi เป็นข้อมูลตัวที่ i และ N เป็นจำนวนข้อมูลทั้งหมด [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
harmonic mean (H.M.) | มัชฌิมฮาร์มอร์นิก (เอชเอ็ม), ค่ากลางของข้อมูลชุดหนึ่งที่ได้จากการหารจำนวนข้อมูลทั้งหมดด้วยผลบวกของส่วนกลับของข้อมูลชุดนั้น ใช้อักษรย่อ H.M. [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
Mean | ค่าเฉลี่ย, ค่าของตัวกลาง, คะแนนเฉลี่ย, ค่าเฉลี่ยเลขคณิต, มัชณิมเลขคณิต, ค่ามัชฌิม [การแพทย์] |
Mean, Geometric | มัชฌิมเรขาคณิต, ค่าเฉลี่ยเรขาคณิต [การแพทย์] |
Media, Light-Transmitting | มัชฌิมที่แสงผ่านในลูกตา [การแพทย์] |
Medium | ตัวกลาง, ตัวกลาง, มัชฌิม, วัตถุที่ใช้ผลิต [การแพทย์] |