| กบบัว | น. ชื่อกบขนาดเล็กชนิด Rana erythraea (Schlegel) ในวงศ์ Ranidae ตัวสีเขียวมีแถบสีขาวพาดตามยาวลำตัว อาศัยอยู่ตามกอบัว จึงมีผู้เรียกว่า เขียดบัว และร้องเสียง “จิ๊ก ๆ ” บางครั้งจึงเรียกว่า เขียดจิก. |
| กระจ้อน ๑ | น. ชื่อกระรอกชนิด Menetes berdmorei (Blyth) ในวงศ์ Sciuridae ขนสีนํ้าตาล มีลายสีดำและนํ้าตาลอ่อนตามยาวข้าง ๆ ตัว หางเป็นพวง มักวิ่งหากินตามพื้นดิน, จ้อน ก็เรียก. |
| กระเจา | น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล Corchorusวงศ์ Tiliaceae ขึ้นอยู่ในที่ลุ่ม เปลือกต้นเหนียว เมื่อลอกออกแล้ว เรียกว่า ปอ เช่น ปอกระเจาฝักกลม ( C. capsularis L.) ผลป้อม เปลือกย่นเป็นตุ่ม ๆ ใบใช้เป็นอาหารได้, พายัพเรียก เส้ง, และปอกระเจาฝักยาว ( C. olitorius L.) ฝักยาวเรียวมีสันตามยาว, เมล็ดของปอทั้ง ๒ ชนิดนี้มีพิษ ปอใช้ทำกระสอบ. |
| กระชุก ๒ | น. ภาชนะสานรูปอย่างฟักผ่าตามยาว ใช้วางในเกวียน สำหรับใส่ข้าวเปลือกเป็นต้น, สามชุก ก็เรียก. |
| กระดูกไก่ดำ | น. ชื่อไม้พุ่ม ๒ ชนิดในสกุล Justicia วงศ์ Acanthaceae ได้แก่ชนิด J. gendarussa Burm. f. ใบยาวรี ออกตรงข้ามกัน ลำต้น กิ่ง ก้านใบ และเส้นกลางใบสีม่วงดำ ใช้ทำยาได้, กระดูกดำ เฉียงพร้ามอญ หรือ สันพร้ามอญ ก็เรียก และชนิด J. grossa C. B. Clarke ดอกสีขาวอมเขียว ฝักยาว เปลือกแข็งและมีขน ผลแก่แตกตามยาว. |
| กระถิก, กระถึก | น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในวงศ์ Sciuridae เป็นกระรอกขนาดเล็ก ขนสีนํ้าตาล มีแถบสีน้ำตาลเข้ม ๓ แถบพาดตามยาวลำตัว สลับกับแถบสีน้ำตาลจาง ๆ ๔ แถบ ตั้งแต่สันหลังลงไปถึงข้างลำตัว อาศัยอยู่ตามต้นไม้สูง ๆ กินแมลงและผลไม้ ในประเทศไทยมี ๒ ชนิด คือ กระถิกขนปลายหูยาว [ Tamiops rodolphe i (Milne-Edwards) ] และกระถิกขนปลายหูสั้น [ T. mxcclellandi (Horsfield) ], กระเล็น ก็เรียก. |
| กระทู้ ๓ | น. ชื่อหนอนผีเสื้อกลางคืนหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Noctuidae ลำตัวรูปทรงกระบอก ยาว ๓-๔ เซนติเมตร ผิวเป็นมัน มีขนตามลำตัวน้อย ส่วนใหญ่สีน้ำตาลคลํ้า ทางด้านท้องสีอ่อนกว่า มักมีแถบหรือเส้นสีต่าง ๆ เช่น สีส้มอมนํ้าตาล เหลืองอมขาว พาดตามยาวที่สันหลังและข้างลำตัว มีขาจริง ๓ คู่ ขาเทียม ๕ คู่ กินพืช โดยมักกัดต้นพืชให้ขาดออกจากกัน ทำให้เหลือแต่ตอโผล่เหนือพื้นดิน มองคล้ายกระทู้หรือซอไม้ไผ่ที่ปักเป็นหลัก ชนิดที่รู้จักกันทั่วไป เช่น หนอนกระทู้ควายพระอินทร์หรือหนอนกระทู้คอรวง [ Mythimna separate (Walker) ] ทำลายต้นข้าว, หนอนกระทู้ผัก [ Spodoptera litura (fabricius) ] ที่กัดกินพืชผัก. |
| กระบองเพชร ๑ | น. ใบตาลที่ขมวดปลายคล้ายรูปหัวนก ลงอักขระตามยาวของใบ เป็นเครื่องรางของขลังสำหรับใช้ในพิธีตรุษและโกนจุก, ตะบองเพชร ก็เรียก. |
| กราย ๑ | (กฺราย) น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Chitata ornata (Gray) วงศ์ Notopteridae หัวและลำตัวแบนข้างมาก สันหัวแอ่นลง ท้องเป็นสันคม ครีบท้องเล็กมาก ครีบก้นยาวต่อเนื่องกับครีบหางซึ่งเล็กและมีขอบมน บริเวณเหนือครีบก้นมีจุดสีดำ ๕-๑๐ จุดเรียงเป็นแถวตามยาว ขนาดยาวได้ถึง ๑ เมตร, ตองกราย หรือ หางแพน ก็เรียก. |
| กะตัก | น. ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กทุกชนิดในสกุล Encrasicholina และ Stolephorus วงศ์ Engraulidae รูปร่างยาว กลม หรือแบนข้างเล็กน้อยแล้วแต่ชนิด ปากกว้าง ที่สันท้องระหว่างครีบท้องและครีบก้นมีหนามแหลมขนาดเล็กมาก ๒-๗ อัน ข้างลำตัวมีสีเด่นเป็นเพียงแถบสีเงินพาดตลอดตามยาว มักอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ใกล้ฝั่ง อาจคละกันหลายชนิด, หัวอ่อน ชินชัง ไส้ตัน เส้นขนมจีน หัวไม้ขีด มะลิ เก๋ย เรียกปะปนกันระหว่างขนาด ชนิด หรือต่างกันตามท้องถิ่นที่จับ ขนาดยาวได้ถึง ๑๔ เซนติเมตร. |
| ก้ามปูหลุด | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Tradescantia zebrina Hort ex Bosse ในวงศ์ Commelinaceae ลำต้นเรียว และเป็นปล้อง ๆ เลื้อยไปตามดิน ใบสีเขียวหม่น ใบด้านบนมีแถบสีเทาคาดตามยาว ด้านล่างสีม่วงแดง ดอกสีชมพู. |
| กิ้งกือ | น. ชื่อสัตว์ขาปล้อง ชั้น Diplopodae มีเปลือกตัวแข็ง ลำตัวกลมยาวแบ่งเป็นปล้อง ไม่แบ่งอกหรือท้องให้เห็น ปล้องตามลำตัวจับกันเป็นคู่ตามยาวยืดหดเข้าหากันได้ ทำให้สามารถขดตัวเป็นวงกลมได้เมื่อถูกรบกวน ปล้องแต่ละคู่จะมีขา ๒ คู่ ยกเว้นปล้องแรกไม่มีขา ปล้องที่ ๒ ถึง ๔ มีขาเพียงคู่เดียว จำนวนขาอาจมีได้ถึง ๒๔๐ คู่ ชนิดตัวโตที่พบบ่อย อยู่ในสกุล Thyropygusเช่น กิ้งกือกระบอก ชนิด T. allevatus (Karsch) วงศ์ Harpagophoridae ส่วนตัวขนาดย่อมอยู่ในสกุล Nepalmatoiulasวงศ์ Julidae. |
| กุย ๑ | น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิด Saiga tatarica (Linn.) ในวงศ์ Bovidae เป็นสัตว์เคี้ยวเอื้อง หัวใหญ่ ตัวอ้วน มีเขาเฉพาะตัวผู้ รูปร่างคล้ายพิณฝรั่ง สีขาวนวลโปร่งแสง มีวงเป็นข้อนูนต่อเนื่องกันจากโคนถึงปลาย จมูกลักษณะคล้ายกระเปาะ พองมีสันตามยาว หางสั้นมาก มีถิ่นกำเนิดในแถบไซบีเรียตอนใต้ มองโกเลียตะวันตก และจีนตะวันตกเฉียงเหนือ ไม่พบในประเทศไทย เขามีราคาแพง ใช้ทำยาได้. |
| โกรก | เลื่อยกระดานไปตามยาวหรือตามแนวที่กำหนด เช่น โกรกไม้ |
| ขลุ่ย | (ขฺลุ่ย) น. ชื่อเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเป่า มักทำจากไม้รวก ไม้ชิงชัน ไม้พะยูง งาช้าง ปัจจุบันใช้วัสดุอื่นก็มี เช่น พลาสติก เจาะรูตามยาวมีระยะห่างพอควร สำหรับเอานิ้วปิดและเปิดให้เป็นเพลงเมื่อเป่า, มีหลายชนิด เช่น ขลุ่ยอู้ ขลุ่ยหลีบ ขลุ่ยเพียงออ, ลักษณนามว่า เลา. |
| ข้างเงิน | น. ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กทุกชนิดในสกุล Allanetta และ Stenatherina วงศ์ Atherinidae ลำตัวค่อนข้างกลมยาว หัวโต เกล็ดใหญ่และแข็ง ข้างลำตัวมีสีเด่นเป็นเพียงแถบสีเงินเหลือบนํ้าเงินพาดตลอดตามยาว อยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ใกล้ผิวนํ้าชายฝั่ง ขนาดยาวได้ถึง ๑๒ เซนติเมตร, หัวแข็ง หรือ หัวตะกั่ว ก็เรียก. |
| ข้าหลวง ๓ | น. ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กชนิด Scolopsis ciliatus (Lacepéde) ในวงศ์ Nemipteridae ลำตัวป้อม แบนข้างปานกลาง พื้นลำตัวสีเขียวหม่น มีแถบสีขาวเด่นพาดตามยาวใกล้แนวสันหลังข้างละเส้น ระหว่างตาและแผ่นกระดูกใต้ตามีหนามแหลม ๑ อัน ชี้ไปทางด้านหน้า ขอบด้านนอกของขากรรไกรบนจักเป็นฟันเลื่อย พบอาศัยอยู่ตามแนวหินปะการัง ขนาดยาวได้ถึง ๑๓ เซนติเมตร. |
| เข้มขาบ | น. ผ้าที่ทอควบกับทองแล่งเป็นริ้ว ๆ ตามยาว. |
| เจียนหมาก | ก. ผ่าหมากดิบสดตามยาวเป็นซีก ๆ แล้วใช้มีดเล็กปอกเปลือกชั้นนอกตรงกลางผล ลอกเปลือกถกขึ้นไปเกือบถึงด้านขั้วผล แล้วเจียนเปลือกชั้นในให้ขาดจากเนื้อหมาก แกะเอาเนื้อที่ติดกับเปลือกนอกออกมากินกับพลูที่บ้ายปูน หรือตากให้แห้งเพื่อเก็บไว้กินได้นาน ๆ. |
| ชะมด ๑ | น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์ Viverridae หน้าแหลม รูปร่างเพรียว สีเทาหรือนํ้าตาล มีลายจุดสีดำตามยาวทั่วตัว หางและขนหางยาว มีลายเป็นปล้อง มีต่อมกลิ่นใกล้อวัยวะเพศ มักหากินในเวลากลางคืน ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น ชะมดเช็ด [ Viverricula malaccensis (Gmelin) ] เป็นชนิดที่ใช้นํ้ามันจากต่อมกลิ่นทำเครื่องหอม, ชะมดแผงหางปล้อง ( Viverra zibetha Linn.), ชะมดแผงสันหางดำ ( V. megaspila Blyth), อีสานเรียก เห็นอ้ม. |
| ซีก | น. ส่วนที่ผ่าครึ่ง, ส่วนของสิ่งบางอย่างเช่นไม้ไผ่หรือแตงโมที่ผ่าออกโดยปรกติตามยาว, โดยปริยายหมายความว่า ด้าน, ส่วน, เช่น ร่างกายตายไปซีกหนึ่ง ปลาทูซีกนี้ |
| ดอกหมาก ๒ | น. ชื่อปลาน้ำจืดชนิด Raiamas guttatus (Day) ในวงศ์ Cyprinidae ลำตัวยาว เพรียว แบนข้างเล็กน้อย จะงอยปากแหลมยาวล้ำขากรรไกรล่าง ปากกว้าง ตาเล็กอยู่ค่อนไปทางปลายหัว เกล็ดเป็นแบบเกล็ดเรียบ เส้นข้างตัวพาดต่ำ ๆ ใกล้แนวสันท้อง ครีบหลังอยู่ท้ายแนวกึ่งกลางลำตัวและมีก้านครีบ ๙-๑๑ ก้าน ครีบก้นอยู่คล้อยไปข้างท้ายของลำตัวและมีก้านครีบ ๑๓-๑๔ ก้าน ครีบอกอยู่ใกล้แนวสันท้อง ส่วนครีบท้องอยู่ในแนวหน้าครีบหลัง ครีบหางเป็นแฉกลึก บริเวณข้างลำตัวมีจุดสีน้ำเงินดำเรียบเป็นแถวยาวในแนวระดับตา ต่ำลงไปเหนือส่วนท้องจะเป็นจุดประกระจายทั่วไป ครีบต่าง ๆ มีสีอมเหลือง แพนหางตอนล่างมีแถบสีดำพาดตามยาวอยู่ที่ขอบด้านใน พบในเขตต้นน้ำหรือแม่น้ำที่มีพื้นเป็นกรวดทรายน้ำไหลแรงในทุกภาค ขนาดยาวได้ถึง ๒๘ เซนติเมตร, นางอ้าว อ้าว หรือ อ้ายอ้าว ก็เรียก. |
| ตะคร้ำ | น. ชื่อไม้ต้นชนิด Garuga pinnata Roxb. ในวงศ์ Burseraceae ช่อดอกออกเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง ผลเล็ก เป็นร่องตามยาว. |
| ตะบองเพชร ๑ | น. ใบตาลที่ขมวดปลายคล้ายรูปหัวนก ลงอักขระตามยาวของใบ เป็นเครื่องรางของขลังสำหรับใช้ในพิธีตรุษและโกนจุก, กระบองเพชร ก็เรียก. |
| ตำแบ | น. ชื่อปลาแห้งชนิดหนึ่งที่ไม่กรีดเนื้อตามยาวเป็นริ้ว เช่น เขากินหมูหนูพัดจะกัดเกลือ ไม่ถ่อเรือแหหาปลาตำแบ (นิราศวัดเจ้าฟ้าของสุนทรภู่), จำแบ ก็ว่า. |
| ถั่วพู | น. ชื่อถั่วชนิด Psophocarpus tetragonolobus (L.) DC. ในวงศ์ Leguminosae ฝักมีครีบตามยาว ๔ ครีบ ฝักอ่อนกินได้. |
| ทางมะพร้าว | น. ชื่องูขนาดกลางชนิด Elaphe radiata (Schlegel) ในวงศ์ Colubridae หัวสีน้ำตาลอมแดงด้านข้างมีลายสีดำจากตามาถึงปาก จากหัวถึงครึ่งลำตัวมีลายตามยาวหรือเป็นดวงสีดำสลับขาว เป็นรัศมีคล้ายแสงอาทิตย์ ส่วนที่เหลือถึงหางสีแดงอมน้ำตาล น้ำตาลอมแดง หรือน้ำตาลอมเหลือง ไม่มีพิษ, ก้านมะพร้าว ก็เรียก. |
| เทโพ | น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดใหญ่ชนิด Pangasius larnaudii Bocourt ในวงศ์ Pangasiidae ไม่มีเกล็ด ลำตัวแบนข้างเล็กน้อย รูปร่างคล้ายปลาสวาย แต่มีจุดสีดำเด่นอยู่บนลำตัวเหนือครีบอก และพื้นลำตัวสีเรียบไม่มีลายพาดตามยาว พบชุกชุมตามแม่นํ้าในเขตภาคกลางและลุ่มแม่นํ้าโขง ขนาดยาวได้ถึง ๑.๓ เมตร. |
| เทิน ๑ | น. เนินดินที่พูนขึ้นไปตามยาว เช่น เชิงเทิน. |
| น้ำผึ้ง ๓ | น. ชื่อปลาน้ำจืดชนิด Gyrinocheilus aymonieri (Tirant) และชนิด G. pennocki (Fowler) ในวงศ์ Gyrinocheilidae ลำตัวทรงกระบอก คอดหางใหญ่ ครีบหางเว้าตื้น ปลายหัวมน งุ้ม ตาเล็กอยู่ค่อนไปทางด้านบน ที่สำคัญคือ มีรูน้ำเข้า ๑ รูอยู่เหนือแผ่นปิดเหงือก บริเวณจะงอยปากมีตุ่มเนื้อขนาดเล็ก ไม่มีหนวด พื้นลำตัวมีสีน้ำตาลคล้ำ ข้างตัวมีจุดสีดำเรียงสลับกันตามยาวอยู่ ๒ แถว จุดสีดำยังอาจพบบนครีบ อาศัยตามที่ลุ่มน้ำต้นฤดูน้ำ หรือตามลำธารบนภูเขา กินสาหร่ายและพืชน้ำอื่น ๆ ปรกติใช้ปากดูดเกาะห้อยตัวอยู่กับวัตถุใต้น้ำหรืออยู่ตามพื้นท้องน้ำ ขนาดยาวได้ถึง ๒๘ เซนติเมตร, สร้อยน้ำผึ้ง ปากใต้ ลูกผึ้ง ผึ้ง หรือ อีดูด ก็เรียก. |
| แป | ว. เรียกด้านเรือนตามยาว ว่า ด้านแป |
| ผ่า | ก. ทำให้แยกออกจากกันตามยาวด้วยมีดหรือขวานอย่างผ่าฟืน, โดยปริยายหมายถึง กิริยาที่ทำให้แยกออก เช่น ผ่าฝี ผ่าปากม้า |
| ยี่สก | น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Probarbus jullieni Sauvage ในวงศ์ Cyprinidae ลำตัวยาวเพรียว แบนข้าง มีหนวดสั้นที่มุมปากข้างละ ๑ เส้น มีแถบสีดำเด่นพาดตามยาวเฉพาะบนลำตัว ๗-๘ แถบ ขนาดยาวได้ถึง ๑ เมตร, ยี่สกทอง ก็เรียก. |
| ร่อง | น. รอยลึกเป็นช่องทางไปตามยาว, สันดินระหว่างท้องร่องสำหรับเพาะปลูก เช่น ร่องผัก ร่องมัน. |
| รูด | ก. กิริยาที่เอามือกำหรือจับสิ่งซึ่งมีลักษณะยาว ๆ ให้เลื่อนไปตามยาว เช่น รูดชะอม รูดใบมะยม รูดราวบันได เอาใบข่อยรูดปลาไหล. |
| ลัง ๒ | น. ชื่อปลาทะเลชนิด Rastrelliger kanagurta (Cuvier) ในวงศ์ Scombridae รูปร่างและลักษณะทั่วไปคล้ายปลาทู แต่ขนาดใหญ่และลำตัวเพรียวกว่าเล็กน้อย ปากกว้าง ลำตัวสีน้ำเงินปนเทาและมีแถวจุดบริเวณ ๒ ข้างของครีบหลังเข้มกว่าปลาทู มีลายเส้นสีทึบพาดตามยาวข้างลำตัว ๒-๓ เส้น มีชุกชุมโดยอยู่รวมกันเป็นฝูงในบริเวณห่างฝั่งมากกว่าปลาทู, ทูโม่ง หรือ ทูลัง ก็เรียก. |
| เลียงฝ้าย | น. ชื่อไม้ต้นชนิด Eriolaena candollei Wall. ในวงศ์ Sterculiaceae ใบรูปไข่ป้อม ปลายมี ๓ แฉก ดอกสีเหลือง ผลมีพูตามยาว ๗-๑๐ พู, ปอเลียงฝ้าย หรือ เลียงขาว ก็เรียก. |
| สร้อย ๒ | (ส้อย) น. ชื่อปลานํ้าจืดหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Cyprinidae มีพฤติกรรมรวมกันเป็นฝูงในลำน้ำใหญ่ในฤดูนํ้า และว่ายทวนนํ้าขึ้นไปหากินหรือสืบพันธุ์ในแหล่งน้ำที่ไหลเอ่อนองหรือท่วมขังในตอนกลางและปลายฤดูน้ำหลาก ส่วนใหญ่ลำตัวสีขาวเงินและมีจุดคลํ้าหรือจุดดำบนเกล็ดจนเห็นเป็นเส้นสายหลายแถบพาดตามยาวอยู่ข้างตัว, กระสร้อย ก็เรียก. |
| สร้อยนกเขา | น. ชื่อปลาน้ำจืดบางชนิดในสกุล Osteochilus และ Dangila วงศ์ Cyprinidae ที่มีจุดสีเข้มบนเกล็ด ทำให้เห็นเป็นแถวของจุดเรียงตามยาวอยู่ข้างตัวหลายแถว เหนือครีบอกหรือที่คอดหางมีแต้มหรือจุดสีดำใหญ่ โดยเฉพาะที่พบทั่วไปคือ ชนิด O. hasselti (Valenciennes) ที่ส่วนหลังมีสีเขียวหรือฟ้าเทา ด้านข้างสีนวลและท้องเป็นสีขาวเงิน และมีกลุ่มจุดสีแดงกระจายอยู่เหนือครีบอก ครีบต่าง ๆ ยกเว้นครีบอกมีสีแดงหรืออมแดง ในบางท้องที่ปลาชนิดนี้จะมีสีดังกล่าวจางมาก ขนาดยาวได้ถึง ๓๐ เซนติเมตร, ขี้ขม นกเขา ทองลิน หรือ ตูโบ ก็เรียก. |
| สร้อยนกเขา | ชื่อปลาทะเลในสกุล Diagramma และ Plectorhynchus วงศ์ Haemulidae โดยเฉพาะชนิดที่มีจุดสีเข้มกระจายหรือเรียงเป็นแถวอยู่ข้างตัว หรือบนหัวและครีบ ที่พบทั่วไป คือ ชนิด D. pictum (Thunberg) ที่ขณะเป็นปลาขนาดเล็กจะมีแถบกว้างสีดำหรือม่วงดำพาดตามยาวตลอดลำตัวและครีบรวม ๓-๔ แถบ ขณะโตขึ้นแถบเหล่านี้จะแตกออกกลายเป็นจุดใหญ่และเล็กลงตามลำดับ ปลาที่มีขนาดโตมีสีเทาและจุดเหล่านี้จะเล็กลงอีกจนอาจจางหายไปจากบริเวณหัวและท้องคงปรากฏอยู่เฉพาะบริเวณหลัง ครีบหลัง และครีบหางเท่านั้นขนาดยาวได้ถึง ๘๐ เซนติเมตร, สร้อยปากหมู ข้างตะเภา หรือ ตะเภา ก็เรียก. |
| สะเอ้ง ๒ | น. ชื่อไม้ต้นชนิด Pternandra caerulescens Jack ในวงศ์ Melastomataceae ใบมีเส้นตามยาว ๓ เส้น ดอกสีม่วงแกมน้ำเงิน, พลองแก้มอ้น ก็เรียก. |
| สะเอ้ง ๒ | ชื่อไม้เถาชนิด Strychnos thorelii Pierre ex Dop ในวงศ์ Strychnaceae ใบมีเส้นตามยาว ๓ เส้น มีมือพัน ๒ แฉก. |
| สามชุก | น. ภาชนะสานรูปอย่างฟักผ่าตามยาว ใช้วางในเกวียน สำหรับใส่ข้าวเปลือกเป็นต้น, กระชุก ก็เรียก. |
| สาแหรก ๒ | น. ชื่อชมพู่ชนิด Syzygium malaccense (L.) Merr. et L. M. Perry ในวงศ์ Myrtaceae ผลใหญ่ สีชมพู เนื้อหนา มีลายสีแดงเข้มเป็นเส้น ๆ ตามยาวถ้าเป็นสีแดงเข้มล้วน เรียก ม่าเหมี่ยว. |
| หนอนม้วนใบข้าว | ชื่อหนอนผีเสื้อหลายชนิดในสกุล Cnaphalocrocisและ Marasmia วงศ์ Pyralidae ตัวหนอนใสสีเขียวอ่อน หัวสีน้ำตาล ม้วนใบข้าวตามยาวเป็นที่อยู่แล้วกัดกินผิวใบอยู่ภายใน ทุกชนิดเป็นศัตรูข้าว ชนิดที่พบมากที่สุด ได้แก่ ชนิด C. medinalis (Guenée) ตัวหนอนยาวประมาณ ๑๒ มิลลิเมตร, หนอนห่อใบข้าว ก็เรียก. |
| หมากกั๊ก | น. ผลหมากสงทั้งเปลือกที่ผ่าตามยาวออกเป็น ๔ ซีก แล้วนำไปตากแดดให้แห้งจนเปลือกล่อนหลุดออก เพื่อเก็บเนื้อไว้กินได้นาน ๆ. |
| หมากจุก | น. เนื้อหมากดิบสดที่นำมาเจียนอย่างหมากเจียน แล้วจึงซอยตามยาวออกเป็นชิ้นบาง ๆ ตากแดดให้แห้ง. |
| หมากเจียน | น. ผลหมากดิบสดที่ผ่าตามยาวออกเป็นซีก ๆ นำมาเจียน ใช้กินกับพลูที่บ้ายปูน หรือตากให้แห้งเพื่อเก็บไว้กินได้นาน ๆ. |
| หมูป่า | น. ชื่อหมูซึ่งเป็นต้นกำเนิดของหมูบ้าน รูปร่างลักษณะคล้ายหมูบ้าน แต่ปากและจมูกยื่นยาวกว่า ปลายจมูกบานใช้สำหรับดุดหาอาหาร ลำตัวเพรียวกว่ามีขนดกหยาบสีดำ ๆ ขนแผงคอยาว ตัวผู้มีเขี้ยวใหญ่ยื่นยาวพ้นปาก กินพืช ลูกเกิดใหม่ขนสีน้ำตาลอ่อน มีลายขาวเป็นทางตามยาว เรียก ลายแงไทย ในประเทศไทยเป็นชนิด Sus scrofa Linn. พบในป่าทุกภาค. |
| หมู ๓ | น. ชื่อปลานํ้าจืดทุกชนิดในสกุล Botia วงศ์ Cobitidae ลำตัวยาวป้อม แบนข้าง คอดหางกว้างมาก มีหนวด ๓ คู่ หนังหนาคลุมเกล็ดมิด บริเวณใต้ตามีเงี่ยงเป็นง่ามกระดูกกางและพับซ่อนตามยาวในร่องเนื้อได้ มีหลายชนิด เช่น ชนิด B. beauforti Smith, B. helodesSauvage, B. modesta Bleeker พบทั่วไปและชุกชุมในฤดูฝน. |
| Arch, Longitudinal | แนวโค้งตามยาว [การแพทย์] |
| Axis, Longitudinal | แกนตามยาว, มุมที่แกนยาว [การแพทย์] |
| Compression, Axial | การกดตามยาวของกระดูก [การแพทย์] |
| Corona Radiata | ชั้นรูปมงกุฎที่มีเซลล์ขยายตามยาวมาจากถุงน้ำเลี้ยง [การแพทย์] |
| Fibres, Longitudinal | กล้ามเนื้อตามยาว [การแพทย์] |
| Fold, Longitudinal | รอยย่นตามยาว [การแพทย์] |
| Fractures, Linear | กระดูกหักตามยาว, การแตกเป็นทาง, แตกเป็นรอยร้าว, กระดูกแตกเป็นแนวยาว, กระดูกแตกเป็นทางยาว, กะโหลกศีรษะแตกร้าว, รอยแตกร้าว [การแพทย์] |
| Fractures, Longitudinal | กระดูกหักตามยาว [การแพทย์] |
| Frontal Section | ผ่าซีก, ตัดตามยาว [การแพทย์] |
| water surface profile | water surface profile, รูปตัดตามยาวผิวน้ำ [เทคนิคด้านการชลประทานและการระบายน้ำ] |
| longitudinal muscle | กล้ามเนื้อตามยาว, กล้ามเนื้อที่เรียงตัวตามยาว ของสัตว์บางชนิด เช่น ไส้เดือนดิน ประสานกับกล้ามเนื้อวงจะทำให้เคลื่อนที่ได้ [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| circular muscle | กล้ามเนื้อวง, กล้ามเนื้อที่เรียงเป็นวงรอบลำตัวของสัตว์บางชนิด เช่น ไส้เดือนดิน เมื่อทำงานร่วมกับกล้ามเนื้อตามยาวแล้วจะทำให้เคลื่อนที่ได้ [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| chromatid | โครมาทิด, ส่วนของโครโมโซมที่เกิดจากการแบ่งตัวตามยาวออกเป็นสองส่วน แต่ยังไม่หลุดออกจากกัน เกิดในระยะโพรเฟสของการแบ่งเซลล์ [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| prophase | ระยะโพรเฟส, ระยะหนึ่งของการแบ่งเซลล์ถัดจากอินเตอร์เฟส เป็นระยะที่มีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญภายในนิวเคลียส คือแต่ละโครโมโซมจะหดตัวสั้นลงปรากฏให้เห็นเป็นท่อนและแบ่งตัวตามยาวเป็น 2 โครมาทิด [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| longitudinal wave | คลื่นตามยาว, คลื่นซึ่งทิศการเคลื่อนที่ของอนุภาคหรือตัวกลางอยู่ในแนวเดียวกับทิศการเคลื่อนที่ของคลื่น [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| rarefaction | ส่วนขยาย, บริเวณหนึ่งของตัวกลางซึ่งมีความหนาแน่นของโมเลกุลน้อยกว่าบริเวณใกล้เคียงในขณะที่มีคลื่นตามยาวเคลื่อนที่อยู่ในตัวกลางนั้น [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| longitudinal stress | ความเค้นตามยาว, ความเค้นที่ทำให้วัสดุยืดออกหรือหดเข้า (ดู stress ประกอบ) [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| longitudinal strain | ความเครียดตามยาว, อัตราส่วนระหว่างความยาวที่เปลี่ยนไปกับความยาวเดิม (ดู strain ประกอบ) [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| Young' s modulus | มอดุลัสของยัง, อัตราส่วนระหว่างความเค้นตามยาวและความเครียดตามยาว วัสดุชนิดหนึ่ง ๆ จะมีมอดุลัสของยังคงตัว [พจนานุกรมศัพท์ สสวท.] |
| Incision, Longitudinal | รอยผ่าตามยาว [การแพทย์] |
| Layer, Longitudinal | เรียงตามยาว, เรียงตัวตามความยาว [การแพทย์] |
| Longitudinal | ตามแนวตั้ง, ตามยาว, แบบตามยาว, การตรวจตามยาว, การสำรวจระยะยาว, ด้านยาว [การแพทย์] |
| Longitudinal Lie | ในแนวตามยาว [การแพทย์] |
| Meningioma, Subdural Spinal | กระดูกสันหลังตามยาวมีเมนิงจิโอมาเกิดใต้ดูรามาเต [การแพทย์] |
| Muriform | ตามยาว [การแพทย์] |
| Muscles, Dorsal Longitudinal | กล้ามเนื้อพาดตามยาวหลัง [การแพทย์] |
| Muscles, Longitudinal | กล้ามเนื้อตามยาว, กล้ามเนื้อเรียงตัวตามยาว, กล้ามเนื้อเรียบเรียงตามยาว [การแพทย์] |
| Muscles, Outer Longitudinal | กล้ามเนื้อเรียงตามยาว [การแพทย์] |
| bilge keel | n. โครงสันเรือตามยาวแต่ละข้าง |
| bilge piece | n. โครงสันเรือตามยาวแต่ละข้าง |
| channel | (แชน'เนิล) n. ช่องแคบ, ช่อง, ทางน้ำไหล, ทางเดินเรือ, ราง, วิถีทาง, แนวทาง, ทางผ่าน, ท่อ -vi. นำผ่านทาง, บุกเบิกทาง, ขุดทาง, ขุดทางน้ำ, นำทาง, See also: channeler, channeller n. ร่องข้อมูลช่องหมายถึงร่องข้อมูลหรือแถวสำหรับบันทึกข้อมูลตามยาวลงบนกระดาษหรือแถบบันทึกแม่เหล็ก magnetic tape หรืออาจหมายถึงช่องทางเข้าออกของหน่วยรับข้อมูลและหน่วยแสดงผล input/output channel ซึ่งติดต่อกับตัวประมวลผล processor |
| chromatid | n. ส่วนตามยาวที่โครโมโชมแบ่งตัวออกเป็น2 ส่วนตามยาว |
| complicate | (คอม'พลิเคท) { complicated, complicating, complicates } vt. ทำให้ซับซ้อน, ทำให้ลำบาก, ทำให้ยุ่งเหยิง adj. ยุ่งเหยิง, ยุ่งยาก, ซับซ้อน, พับหรือซ้อนตัวเอง, พับหรือซ้อนตัวเองตามยาว, Syn. confuse, confound |
| compressed | (คัมเพรสดฺ') adj. ซึ่งถูกอัด, ซึ่งอัดหรือกดเข้าด้วยกัน, ซึ่งแบนตามยาว, ซึ่งมีส่วนสูงมากกว่าส่วนกว้าง |
| endways | adv. ปลายสุด, ตามยาว, ไปทางปลาย, Syn. endwise |
| fore-and-aft | adj. ขนานกับลำเรือ หัวและท้ายเรือ, ตามยาวของเรือ |
| half-breadth plan | แผนผังกึ่งลำเรือตามยาว |
| keel | (คีล) n. กระดูกงูเรือ, โครงเรือ, สันตามยาว เรือ., สีย้อมแดงชนิดหนึ่ง vt., vi. พลิก, คว่ำ, เอียง, ทำให้เย็น (โดยเฉพาะจากการพัด) -Phr. (on an evenkeel, ในสภาพที่สมดุลหรือมั่นคง) . |
| lengthwise | (เลงธฺ'ไวซ) adj., adv. ตามยาว., Syn. lengthways |
| lineate | (ลิน'นีเอท) adj. เป็นเส้น, เป็นเส้นตามยาว, เป็นลายเส้น, Syn. striped, lineated |
| longitude | (ลอง'จิทูด) n. ระยะตามยาวของพื้นผิวโลก, ระยะตามยาว |
| longitudinal | (ลอง'จิทูด'ดะเนิล) n. ตามยาว, เกี่ยวกับแกนยาวของร่างกาย, จากหัวไปยังหาง. n. ส่วนตามยาว. |
| longwise | (ลอง'ไวซ) adj., adv. ตามยาว., Syn. longways |
| metaphase | เป็นระยะที่สามของการแบ่งตัวแบบ mitosis chromatid ทุกอันเริ่มแยกตัวไปตามยาว อย่างละครึ่งเท่า ๆ กัน |
| radius | (เร'เดียส) n. รัศมี, เส้นรัศมี, ความยาวของรัศมี, ส่วนที่รัศมี, อิทธิพล, ขอบเขต, กระดูกแขนท่อนนอก, เส้นเลือดดำตามยาวที่สำคัญในส่วนหน้าของปีกแมลง pl. radii, radiuses |
| tandem | (แทน'เดิม) adv., adj. เรียงตามหลังกัน, n. ม้าสองตัวที่ผูกเรียงตามยาว |
| vertical | (เวอ'ทิเคิล) adj. ซึ่งตั้งตรง, ซึ่งตั้งฉากกับแนวราบของขอบฟ้า, ตรงดิ่ง, เกี่ยวกับหรืออยู่บนจุดสุดยอด, ตามยาว, เกี่ยวกับกระหม่อม, เกี่ยวกับกลางกบาล, เกี่ยวกับการรวมกำลังผลิต หรือจำหน่ายสินค้าชนิดหนึ่ง n. สิ่งที่ตั้งตรง, ตำแหน่งที่ตั้งตรง, แนวตั้งฉาก คำศัพท์ย่อย: |
| warpwise | (วอร์พ'ไวซ) adv. ตามแนวตรง, เป็นมุมฉาก, ตามยาว |
| whipsaw | (วิพ'ซอ) n. เลื่อยที่ใช้คน2คนเลื่อยในการตัดไม้ตามยาว vt. ตัดด้วยเลื่อยดังกล่าว, หลอกลวง, ทำให้พ่ายแพ้สองทางในขณะเดียวกัน |
