| ของเลื่อนเตือนขันหมาก | น. สำรับคาวหวานเนื่องในการแต่งงาน ซึ่งฝ่ายเจ้าสาวนำไปให้ฝ่ายเจ้าบ่าวเพื่อเตือนบอกให้ทราบว่าทางบ้านเจ้าสาวเตรียมพร้อมที่จะรับขันหมากได้แล้ว. |
| ขันหมาก ๑ | น. ขันใส่หมากพลูเป็นต้นซึ่งเชิญไปพร้อมกับของอื่น ๆ ในพิธีหมั้นหรือแต่งงาน เป็นเครื่องคำนับผู้ปกครองฝ่ายหญิง. |
| ขันหมาก ๒ | น. เรียกพานใส่หมากพลูซึ่งเป็นเครื่องราชูปโภคของพระมหากษัตริย์ ว่า พานพระขันหมาก. (ดู พานพระขันหมาก). |
| ขันหมาก ๓ | น. ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ต้นเหมือนจำปา รากเป็น ๓ แง่ ดอกเหมือนบอน ลูกเหมือนแตงกวา. |
| ชู้เหนือขันหมาก | น. ชายที่ลอบได้เสียกับหญิงคู่หมั้นของชายอื่น. |
| พานพระขันหมาก, พานพระขันหมากเสวย | น. พานใส่หมากพลูเครื่องเสวย เป็นเครื่องราชูปโภค ใช้เฉพาะพระมหากษัตริย์ ลักษณะเป็นพานซ้อนกัน ๒ ชั้น รูปทรงคล้ายพานแว่นฟ้า ทำด้วยทองคำ จำหลักลวดลายลงยาสี จะเรียกว่า พานพระศรี พานพระขันหมาก หรือพานพระขันหมากเสวย ซึ่งสุดแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เรียก, ในพานประกอบด้วย ตลับพู่ใส่ขี้ผึ้ง ๑ มังสี ๒ สำหรับใส่หมากเจียน ๑ หมากทั้งลูก ๑ ซองพลู ๒ สำหรับใส่พลูจีบ ๑ ตลับใส่กระวาน ๑ ตลับใส่ยาฝอย ๑ และพระแสงกรรบิด ๑. |
| ม่ายขันหมาก | ว. เรียกหญิงที่คู่หมั้นตายหรือถอนหมั้นก่อนแต่งงาน. |
| กล่าวถาม | ก. สู่ขอ เช่น ในขันหมากท่านให้เอาขันหมากตั้งไหม ขันหมากกล่าวถามนั้น ๑๑ ขัน (สามดวง). |
| กั้นประตู | ก. เอาของมีค่าอย่างสายสร้อย เข็มขัดทอง เป็นต้น กั้นขบวนขันหมากที่บ้านเจ้าสาว โดยเจ้าบ่าวต้องจ่ายเงินเพื่อให้เป็นค่าเปิดทาง. |
| ตระกูลมูลชาติ | (-มูนชาด) น. ตระกูลผู้ดี เช่น หญิงมีตระกูลมูลชาติ ถ้าแม้ขาดขันหมากก็ขายหน้า (ท้าวแสนปม), สกุลรุนชาติ ก็ว่า. |
| สมรัก | ก. ร่วมประเวณี เช่น ชายลอบลักสมรักทำชู้ด้วยลูกสาวท่านก็ดี… สองลอบสมรักด้วยกัน มิได้สู่ขอมีขันหมากเปนคำนับ (สามดวง). |
| สิบสองพระกำนัล | น. นางพระกำนัลที่มีหน้าที่รับใช้พระมหากษัตริย์ มี ๑๒ ตำแหน่ง ได้แก่ กำนัลรับพระหัตถ์ กำนัลพระขันหมาก กำนัลน้ำเสวย กำนัลพัชนี กำนัลพระสำอาง กำนัลพระมาลา กำนัลพระบังคน กำนัลพระไสยาสน์ กำนัลทิพยรส กำนัลพระโภชน์ กำนัลพระโอษฐ์ และกำนัลทาพระองค์. |
| แห่ | น. ขบวนที่ไปพร้อมกันด้วยวัตถุประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่ง อาจมีการตกแต่งหรือมีดนตรีประกอบเป็นต้น เช่น แห่นาค แห่ขันหมาก แห่ศพ. |